Compendium M: Difference between revisions
Knorrepoes (talk | contribs) No edit summary |
Knorrepoes (talk | contribs) m (Text replacement - "== HERALDISCH COMPENDIUM ==↵↵Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door H.K. Nagtegaal (2010).↵↵Dit overzicht bevat ongeveer 1500 afbeeldingen en is daarom ingedeeld in verschillende files." to "== HERALDISCH COMPENDIUM == Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door Hans Nagtegaal in 2010. Bewerkt en beschikbaar gesteld door e...) |
||
Line 2: | Line 2: | ||
== HERALDISCH COMPENDIUM == | == HERALDISCH COMPENDIUM == | ||
Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door | Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door Hans Nagtegaal in 2010. | ||
Dit overzicht bevat | Bewerkt en beschikbaar gesteld door een samenwerking van het [[File:ngh.jpg|60 px|link=https://genootschap-heraldiek.nl]] [https://genootschap-heraldiek.nl/ Nederlands Genootschap voor Heraldiek] en [[File:logo-new.jpg|60 px]] Heraldry of the World | ||
Dit overzicht bevat meer dan 1500 afbeeldingen en beschrijvingen van heraldische terminologie en is daarom ingedeeld in verschillende files. | |||
[[Compendium A|A]] - [[Compendium B|B]] - [[Compendium C|C]] - [[Compendium D|D]] - [[Compendium E|E]] - [[Compendium F|F]] - [[Compendium G|G]] - [[Compendium H|H]] - [[Compendium I|I]] - [[Compendium J|J]] - [[Compendium K|K]] - [[Compendium L|L]] - [[Compendium M|M]] - [[Compendium N|N]] - [[Compendium O|O]] - [[Compendium P|P]] - [[Compendium R|R]] - [[Compendium S|S]] - [[Compendium T|T]] - [[Compendium U|U]] - [[Compendium V|V]] - [[Compendium W|W]] - [[Compendium Y|IJ]] - [[Compendium Z|Z]] | [[Compendium A|A]] - [[Compendium B|B]] - [[Compendium C|C]] - [[Compendium D|D]] - [[Compendium E|E]] - [[Compendium F|F]] - [[Compendium G|G]] - [[Compendium H|H]] - [[Compendium I|I]] - [[Compendium J|J]] - [[Compendium K|K]] - [[Compendium L|L]] - [[Compendium M|M]] - [[Compendium N|N]] - [[Compendium O|O]] - [[Compendium P|P]] - [[Compendium R|R]] - [[Compendium S|S]] - [[Compendium T|T]] - [[Compendium U|U]] - [[Compendium V|V]] - [[Compendium W|W]] - [[Compendium Y|IJ]] - [[Compendium Z|Z]] |
Latest revision as of 08:06, 20 March 2024
HERALDISCH COMPENDIUM
Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door Hans Nagtegaal in 2010.
Bewerkt en beschikbaar gesteld door een samenwerking van het Nederlands Genootschap voor Heraldiek en Heraldry of the World
Dit overzicht bevat meer dan 1500 afbeeldingen en beschrijvingen van heraldische terminologie en is daarom ingedeeld in verschillende files.
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - IJ - Z
Letter M
Maan: Bolvormig hemellichaam. De volle maan komt zelden voor en wordt afgebeeld als een grote zilveren schijf met een aanziend menselijk gezicht, doch zonder de stralenkrans van de zon. Wassende manen zijn echter bijzonder talrijk en worden wassenaars genoemd. Een maan (wassenaar) met een menselijk silhouet noemt men gezichtswassenaar.
Maliënkolder: Pantserkleding van in elkaar gevlochten ringen, later ook van leer. De maliënkolder werd tot de 14de eeuw als wapenrusting gebruikt en daarna nog als pantserhemd onder het harnas gedragen. In het tweede kwart van de 13de eeuw begint men het maliënpantser vaak plaatselijk te versterken met ijzeren plaatstukken, het begin van de ontwikkeling van het harnas.
Mantel: Halverwege de 16de eeuw kwam het gebruik in zwang om wapenschilden met een mantel te omhangen, die soms met een verhemelte gekroond is. De mantel, meestal van rood fluweel, gevoerd met natuurlijk hermelijn, wordt met bochten en brede plooien achter een schild gehangen. Eerst was het beperkt tot vorsten en hoge adel, doch langzamerhand begonnen ook families van minder aanzien dit te doen. Alleen koningen en keizers voeren een verhemelte boven hun mantel, maar bedekken dit altijd met hun kroon.
- Na-.jpg
Medaillon: Aan de hals van bijna elke helm hangt een medaillon, rozet of toernooipenning, aan een gouden snoer of keten. Dit gebruik dateert pas uit de 16e eeuw en begon in Duitsland. Oorspronkelijk was dit medaillon waarschijnlijk het onderscheidingsteken van een van de oude toernooigezelschappen. Helm
Meerman: Een in zee wonend fantasiewezen met het bovenlichaam van een man en een onderlichaam dat als visstaart eindigt. Dit is de mannelijke tegenhanger van een meermin. Meestal is hij op de een of andere manier gewapend, b.v. met kromzwaard en rondas en soms blaast hij op een schelp. Heeft meestal een stormhoed op en komt ook als schildhouder voor.
Meermin: Een in zee wonend fantasiewezen met het bovenlichaam van een vrouw en een onderlichaam dat overgaat in de staart van een vis. Als zij twee staarten heeft, wordt zij aanziend voorgesteld. Zij houdt dan met de handen haar staarten vast, die aan beide kanten omkrullen. De gewone éénstaartige meermin heeft meestal een kam in de ene en een spiegel in de andere hand. Soms baadt zij zich in een kuip en wordt dan Melusina genoemd, naar de tovergodin. Meerminnen kunnen gevind en gestaart zijn van een andere kleur dan het lichaam. Soms zijn zij omgord met groen loof.
Mens: Personen worden vaak aanziend afgebeeld, hetgeen altijd vermeld moet worden. Ook moet men steeds vermelden of het lichaam naakt, gekleed of geharnast is en hoe die kleding of wapenrusting er uitziet. Ook de stand van de armen dient vermeld, alsmede de eventuele aanwezigheid van een voorwerp in de hand. Vaak rust een van de armen op de heup. Ook als helmteken komen personen voor, meestal uitkomend.
Mensenhoofd: Hiermee wordt bedoeld een hoofd afgesneden bij de hals. De standaardplaatsing is gewend. Men moet daarom vermelden wanneer het hoofd aanziend, halfaanziend of omgewend wordt voorgesteld. Soms is het bekranst met lauriertakken of omwonden met een hoofddoek. Ook moet men aangeven of het een mannen-, vrouwen- of kinderhoofd is, en of het hoofd bebaard is.
Merlet: Een eendachtig vogeltje dat wordt voorgesteld zonder snavel en poten. Niet te verwarren met de geknotte vogel, die wel een snavel heeft, maar geen poten. De merlet komt als zelfstandige wapenfiguur voor, maar wordt ook gebruikt om een wapen te breken (breuk). De oude naam is maarle of meerle. Komt veel in Nederlandse wapens voor.
Metalen: De heraldiek kent slechts twee metalen: goud en zilver. Zij kunnen respectievelijk door geel en wit worden voorgesteld en in ongekleurde wapens laat men het zilver effen en geeft men het goud weer door stippen. Het is een grondregel van de heraldiek dat geen metaal op metaal geplaatst mag worden, maar steeds metaal op kleur en omgekeerd. Kleuren.
Mijter: Hoofddeksel van geestelijken, zoals: bisschoppen, kardinalen, abten en abdissen, meestal aanziend afgebeeld. De mijter is als regel wit van kleur en rood gevoerd. Men onderscheidt nu drie soorten, de eenvoudige witte mijter, de gouden mijter of mitra auriphrygiata en de kostbare, met edelstenen versierde mijter, de mitra preciosa. De grondkleur is nu steeds wit of goudkleurig, de linten roodomzoomd en soms voorzien van een kruisje. Bisschoppen begonnen in de 14e eeuw hun wapenschilden met een mijter te dekken. In Italië zette men hem terzijde op de rand, als tegenstuk van het kruis.
Mispelbloem: Ook wel Gelderse roos geheten. Heeft meestal vijf bladeren en wordt daarom veel met het vijfblad verward. De bladen van de mispelbloem zijn echter smaller en daarbij golvend. Men vindt ze ook met zes bladen, zodat het aantal bladen altijd opgegeven moet worden. Evenals bij de rozen zijn zij in de ruimten tussen de bladen meestal gepunt. Bloemen.
Molen: Werktuig, aangedreven door de kracht van de wind of spierkracht van dieren. De windmolen wordt o.a. gebruikt voor het fijnmalen van verschillende stoffen, met name van graan, of het hevelen van water. In de heraldiek wordt meestal de achtkantige bovenkruier als watermolen afgebeeld, d.w.z. zonder omgang. Maar ook andere soorten komen voor. Zo mogelijk het type molen vermelden, anders een nauwkeurige beschrijving van de vorm geven. Meestal staan de wieken naar de beschouwer gekeerd, doch in enkele gevallen zijn ze van terzijde gezien. Een molen die niet door wind maar door dierlijke inspanning wordt aangedreven is b.v. de rosmolen. Ook zijn er door water aangedreven molens, zie molenrad.
Molenrad: Synoniem met water- en schoepenrad. Er zijn molens die worden aangedreven door een met water voortbewogen rad. Een rad heeft normaal zes spaken, indien meer of minder dan moet dit vermeld worden. Meestal heeft een molenrad zestien schoepen (schepjes) rond de velg en een vierkante naaf, dit laatste dient ter bevestiging van de as. [Van Hogendorp]
Morenkop: Een negerhoofd met afgesneden hals, wordt altijd van terzijde afgebeeld. Ook is hij bijna altijd omwonden met een hoofddoek en soms draagt hij hangers in de oren en paarlen om de hals. Ook een geblinddoekte variant komt voor. Dit alles moet vermeld worden. Soms blijkt bij de wapenvoerders een relatie met de West Indische Compagnie.