Kampen
 |
Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens |
|
KAMPEN
Provincie : Overijssel
Opheffing : -
Toevoegingen : 1858 Schokland (nu Noordoostpolder); 2001 IJsselmuiden (1937 Grafhorst, Kamperveen, Wilsum, Zalk en Veecaten, 1967 Zwollerkerspel(ged))
I : 24 november 1819
"Van lazuur beladen met een burg, voorzien met 3 torens door een ringmuur vereenigd en met een opene poort, alles van zilver, onder aan de poort is liggende een schildje, dwars door midden gedeeld, het bovenste van zilver en het onderste van lazuur; het wapenschild gedekt met een gouden keizerlijke kroon en ter wederzijde vastgehouden door een klimmende zilveren leeuw."
NB : de leeuwen zijn aanziend
Oorsprong/verklaring
Kampen verkreeg in de 13e eeuw stadsrechten. Al sinds de oudste zegels, wordt een kasteel afgebeeld. Het oudste zegel (met afdrukken van 1321-1549) vertoont een poort met 3 gekanteelde en gedekte torens en een ringmuur. Het contrazegel vertoont een schild, beladen met een poort en gehouden aan de linkerzijde door een leeuw.
Een tweede 14e eeuws zegel vertoont een identieke afbeelding, maar nu als contrazegel een kasteel met ringmuur. Een 16e eeuws zegel vertoont dezelfde afbeelding.
Een zegel met afdruk uit 1643 met een ringmuur met 4 gekanteelde en drie gedekte torens, in de opening een gehameide poort, waarin een schuinliggend schild, doorsneden, boven leeg, onder een schuinkruis. Hierbij zijn dus de burcht van het oude zegel en schildje uit de poort van het wapen gecombineerd tot een nieuw wapen.
Tenslotte zijn er nog 18e eeuwse zegels bekend met daarop het kasteel in een wapen, identiek aan het huidige wapen, alleen nu lijkt de onderste helft van het bijschildje een schuinkruis te bevatten.
 Oud zegel van de stad (jaar onbekend) |
De kroon op het wapen is verleend in 1495, toen Kampen een Rijksstad werd.
De kleuren van het wapen zijn vanouds waarschijnlijk al azuur en zilver, al sinds de 14e eeuw stonden de kleuren van Kampen als zodanig bekend.
In 1905 is er een uitgebreide discussie ontstaan tussen de gemeente en de Hoge Raad van Adel over het wapen. Aanleiding was een verzoek van de gemeente Kampen op 31 januari 1905 om een nieuwe tekening van het wapen. De gemeente vond het wapen niet geheel juist weergegeven, de burcht was te rond en het schuingeplaatste schildje zou niet heraldisch zijn. Op een gevelsteen in de stad was bijvoorbeeld het schildje gewoon recht geplaatst.
De Hoge Raad van Adel gaf in het antwoord aan de Minister van Justitie van 10 februari aan dat het oorspronkelijke wapen van Kampen een poort is, waarin een schuingeplaatst schildje. Dus niet de burcht die in de 17e eeuw in het wapen is gekomen. De Hoge Raad stelt voor om een nieuwe tekening te maken, waarbij de burcht wordt afgebeeld zoals op het zegel, maar dat tevens een afbeelding van het oorspronkelijke wapen zou worden meegestuurd, zodat de gmeente daarvan op de hoogte zou zijn.
De gemeente op antwoordt op 15 mei 1905 dat zij geen bewijs heeft kunnen vinden van het gebruik van het zogenaamde echte wapen, en dat ze het kleine schildje nog steeds onheraldisch geplaatst vinden. Ook maakt de gemeente bezwaar tegen de kosten van een nieuwe tekening.
De Hoge Raad van Adel antwoordt op haar beurt in een advies aan de minister van 20 juni dat het 'echte' wapen voorkomt op het oudste zegel, op een 16e eeuws wapenbord en op munten van de stad. Bovendien vindt de Raad dat men in de Middeleeuwen meer heraldische kennis had dan in het begin der vorige eeuw. De Raad geeft tevens aan dat een nieuwe tekening altijd kosten met zich meebrengt.
De gemeente stuurt vervolgens een foto van een 16e eeuwse afbeelding naar de minister met de mededeling dat dat het wel het originele wapen was. Dit wapen vertoont een burcht, geen poort.
De Hoge Raad van Adel geeft in een advies van 23 november aan dat niet duidelijk is waar die afbeelding vandaan komt. Zij herhaalt dat er in de middeleeuwen duidelijk een onderscheid was tussen zegel en wapen en dat men dat in Kampen niet begrijpt, of wil begrijpen. Het advies blijft dan ook onveranderd, liever het wapen vervangen door een poort. Wel mogen schildhouders en kroon behouden blijven. Ook komen er dus kosten voor een nieuw diploma.
Hierna ziet de gemeente af van verdere stappen, waardoor Kampen nog steeds het wapen van 1819 voert en niet het historische stadswapen.
 Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910 |
 Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930 |
Literatuur : Van den Bergh, 1878; Archief Hoge Raad van Adel