Compendium L
HERALDISCH COMPENDIUM
Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door H.K. Nagtegaal (2010).
Dit overzicht bevat ongeveer 1500 afbeeldingen en is daarom ingedeeld in verschillende files.
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - IJ - Z
Letter L
Lans: Ook piek of speer genoemd. Stootwapen waarvan de lanspunt aan een stok is bevestigd. Lansen zijn naar het gebruik waarvoor zij bestemd zijn verschillend van lengte en vorm. De lans uit het steekspel van ridders wordt ook wel toernooilans genoemd. De totale lengte hiervan bedraagt 3½ à 4½ meter. De stok was dan aan het greepeinde voorzien van een of meer kegelvormige verdikkingen, waardoor het zwaartepunt dicht bij de hand kwam te liggen, of ook wel van een lansplaat, een cirkelvormige handbeschermer. De lans is altijd rechtop geplaatst en heeft van boven een piekijzer. Soms is hij afgebroken. Dan ziet men de splinters van het hout.
Latwerk: Bestaat uit een grote malie, waar doorheen twee schuingekruiste gevlochten latten gestoken zijn die in de hoeken van het schild uitkomen. Als de latten de hoeken niet raken en dus vrij in het schild staan wordt dit traliewerk genoemd. Wanneer de latten wel in de hoeken uitkomen en de hoeken van de malie ook de schildranden raken spreekt men van een vergroot latwerk.
Leeuw: In de Nederlandse heraldiek is de koning der dieren een veel voorkomende wapenfiguur. Hij wordt sterk gestileerd weergegeven. De kop van de heraldische leeuw is smaller dan die van de natuurlijke leeuw. De manen beginnen pas onder de oren, zodat het voorhoofd en de schedel kaal zijn, het lichaam is gestrekt en slank, de staart staat in de vorm van een S omhoog. De muil staat open, de tanden zijn zichtbaar en de tong, die in de muil zo dun schijnt als een draad, loopt aan de punt breed uit als een knots. De poten zijn tenger, behalve de knieën, die juist bijzonder breed zijn. Zijn normale houding in wapens is klimmend, d.w.z. staande op zijn achterpoten en dit hoeft dus verder niet vermeld te worden. Genageld, getongd en gekroond zegt men indien die delen van de figuur een andere kleur hebben dan het lichaam zelf. Sommige leeuwen hebben een staart waarvan het uiteinde tot op de helft van de lengte gespleten is; bovendien zijn dan beide delen dikwijls schuingekruist en door elkaar geslingerd en geknoopt. Deze leeuw wordt dubbelstaartig genoemd. Leeuwen kunnen in allerlei houdingen en vormen afgebeeld worden.
Lelie: De lelie heeft zijn eigen heraldische vorm, die nogal afwijkt van de natuurlijke lelie. Het lijkt meer op een gestileerde afbeelding van een lis- of irisbloem. De Fransen noemen haar dan ook “fleur de lys”. Lelies worden op verschillende manieren geplaatst. Men treft ze alleen, met twee, drie enz. maar ook groepsgewijs gerangschikt, d.w.z. paalsgewijs geplaatst aan, het aantal wordt dan altijd vermeld. Men spreekt van bezaaid wanneer het er een willekeurig aantal zijn, waarvan sommige uit de schildranden komen. Ook treft men halve lelies aan en lelies met afgesneden voet.
Letters: Worden als onheraldisch beschouwd en komen daarom zelden in wapens voor. Zo mogelijk moet de lettersoort opgegeven worden en de stijl van de letters, b.v. gotisch, romeins, e.d. Letters kunnen ook gesymboliseerd worden door gebruik te maken van heraldische objecten (bijv. twee omgekeerde punten die samen de letter W vormen).
Liggend: Wapenfiguren die in liggende houding of positie zijn afgebeeld. Bij dieren spreekt men van liggend als zij in hun natuurlijk houding neerliggend voorkomen. Deze natuurlijke lighouding kan bij viervoetigen van dier tot dier verschillen. Een dolfijn wordt liggend genoemd als de kromming van de rug naar boven gericht is en de kop en staart naar beneden. Blokjes die op hun lange zijde rusten zijn ook liggend en worden soms turven genoemd. Een ton die op de zijkant rust, en dus niet rechtop staat, wordt ook wel als liggend aangeduid. Bonen en wassenaars worden in hun standaardstand wel eens liggend genoemd. Omdat dit bij laatst genoemde figuren de standaardplaatsing is kan dit echter achterwege blijven.