Middelburg (Zeeland)
 |
Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens |
|
MIDDELBURG
Provincie : Zeeland
Opheffing : -
Toevoegingen : 1966 Nieuw en Sint Joosland, Oost- en West Souburg (ged, 1834 Oost Souburg, West Souburg), Sint Laurens (1816 Brigdamme), 1997 Arnemuiden (1857 Kleverskerke)
I : 31 juli 1817
"De Rijksadelaar, houdende op deszelfs borst een schild van keel, beladen met een dubbelde tooren van goud."
NB : de adelaar is éénkoppig en overtopt met een keizerskroon. In het register is geen tekst vermeld, alleen een tekening
Oorsprong/verklaring:
De naam Middelburg wordt wel verklaard als dat Middelburg tussen twee andere burchten op Walcheren in lag, namelijk tussen Domburg en Souburg. Het wapen zou dan ook een sprekend wapen zijn. De kleuren zijn waarschijnlijk afgeleid van het wapen van de burggraven van Zeeland in de 13e eeuw, die een leeuw van goud op een rood veld voerden. Overigens is het niet duidelijk of er echt een burcht heeft gestaan in Middelburg, of dat het een soort vluchtheuvel met versterking was. De Man gaat hier uitvoerig op in, maar betwist niet het sprekende karakter van het wapen, dat pas is ontstaan nadat Middelburg al lange tijd bestond.
De adelaar is waarschijnlijk afkomstig van Willem II, graaf van Holland en Rooms-koning. Willem voerde als Rooms-koning een enkelkoppige adelaar. Hij werd in 1282 in Middelburg begraven. Het wapen met de adelaar komt ook voor op een contrazegel van de stad uit 1299. Het zegel zelf vertoonde een gekanteelde poort met een ringmuur en een gekanteelde middel- en twee gedekte zijtorens. Boven de middeltoren een torenwachter, in de rechterhand een vork, in de linker een hoorn, op de spitsen der beide zijtorens een vogel.
In de loop der eeuwen werd de adelaar zowel eenkoppig, als tweekoppig afgebeeld. Op het oude bordes van de stad werd het wapen ook afgebeeld met twee schildhoudende leeuwen. Dit bordes is in 1756 veranderd. De tweekoppige adelaar komt pas voor na 1500 en is waarschijnlijk afgeleid van het wapen van de toenmalige keizer Maximiliaan. In de stad was een rechtscollege gevestigd van het Roomse Rijk. Waarschijnlijk voerde dit college de dubbele adelaar en de stad de enkele. De verschillende afbeeldingen werden een tijdlang door elkaar gebruikt.
De keizerskroon wordt voor het eerst vermeld in 1515. De kroon werd op een vaan geplaatst, niet op het wapen. Het is de kroon van keizer Maximiliaan. De kroon is nooit door de keizer aan de stad verleend; de stad gebruikte de kroon alleen om de bijzondere positie van de stad aan te geven.
 Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910 |
 Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930 |
De afdeling voorlichting gaf begin 90er jaren brochures uit met een foutieve afbeelding, namelijk een adelaar in natuurlijke kleur en niet de Rijksadelaar......
Literatuur : vdBergh, 1878; Folder gemeente Middelburg; Citters, 1856; De Man, 1894