Wageningen

WAGENINGEN Country : Netherlands Province : Gelderland Loading map... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"250px","height":"250px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":7,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"","imageLayers":[],"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":51.9662000000000006139089236967265605926513671875,"lon":5.6654999999999997584154698415659368038177490234375,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Official blazon

Dutch	Van rood beladen met een rad van zilver, waarvan de regtbovenstaande spaak een kruis is. Het schild gedekt met een gouden kroon en ter wederzijde gehouden door een klimmenden gouden leeuw. (NB : de kroon heeft 5 bladeren)
English	blazon wanted

Oorsprong/verklaring

Het wapen is officieel verleend op 7 oktober 1818.

De plaats Nijwageningen kreeg in 1263 stadsrechten van graaf Otto II van Gelre. Op het oudst bekende grootzegel staat een soort ladder met aan weerszijden een wiel met 6 spaken.

De oorsprong van de wielen in het wapen is onbekend, er zijn 2 verklaringen bekend. De eerste is dat het een gewoon sprekend wapen was, waarbij het zegel een zijaanzicht geeft van een middeleeuwse wagen. De tweede staat op een grafsteen van de familie De Constant-Rebeque: "Volgens overlevering bestond alhier 69 jaar na Christus ten tijde van de Romeinen, Vada, gelegen aan de doorwaadbare Rijn aldaar, Vado genaamd, benevens een heidense tempel, welke priesteressen vóór elke krijg door een nog bestaande gleuf een wiel, met brandend stro omwonden, de Berg lieten afrollen. Kwam dit wiel brandend en zonder omvallen beneden, dan voorspelden zij een gezonde krijgstocht."

De laatste verklaring is erg onwaarschijnlijk, al is het zeker dat het gebied in de Romeinse tijd bewoond was en dat er een heidense tempel heeft gestaan, die later vervangen werd door een kerkje. Dit kerkje is door de Noormannen verwoest. Of de naam Vada inderdaad bij Wageningen of bij Wadenoijen hoort is niet helemaal duidelijk.

Een andere verklaring is of het wapen afgeleid is van het wiel van de H. Catharina. Bekend is dat in Wageningen al zeer vroeg (8e eeuw) een kerk bestond. Het is echter niet bekend aan welke heilige dit kerkje was gewijd.

Van de stad zijn 17 zegels bekend, waarvan 8 in gebruik voor de Franse Tijd; een overzicht hiervan is in 2007 gepubliceerd (Zeven, 2007; te verkrijgen bij het stadsarchief), zie onderstaande afbeeldingen. Het aantal spaken in het wiel is in de loop der tijd nogal eens gewijzigd.

In 1710 werden op beide stadspoorten wapenstenen met spreuken geplaatst, namelijk Vires acquirit eundo Vadae en Deus fortitudo et spes nostra. De poorten zijn verloren gegaan, maar beide wapenstenen zijn nog bewaard gebleven (zie onder). De spreuken zijn waarschijnlijk afgeleid van de psalmen en een stuk van Vergilius.

De gemeente heeft in 1948-49 navraag gedaan omtrent het preciese aantal spaken en het voorkomen van de spreuken bij de HRvA. In een brief van 5 april 1949 antwoordde de raad dat bij de aanvraag geen correspondentie bestond omtrent het aantal spaken, noch was er iets bekend over de spreuken.

English

Origin/meaning

The town of Nijwageningen was granted city rights from Count Otto II van Gelre in 1263. The oldest known seal of the town shows a kind of ladder with a six-spoke wheel on either side.

The origin of the wheels in the arms is unknown, there are two possible explanations mentioned in literature. The first is that it was a canting composition, with the seal giving a side view of a medieval wagon (Wagen in Dutch). The second is mentioned on a tombstone of the Constant-Rebeque family: "According to tradition, in the year 69 years AD, at the time of the Romans, a village of Vada, located on the hill near the Rhine (which was called Vado at the time), existed besides a pagan temple. The priestesses of the temple had a tradition of letting a wagonwheel with burning straw roll down from the hill before a battle. When the wheel came all the way down before falling down, a good outcome of the battle was predicted. "

The last statement is very unlikely, though it was certain that the area was inhabited during Roman times and that there was a pagan temple, which was later replaced by a church. This church was destroyed by the Vikings. Whether the name Vada actually belongs to Wageningen or the village of Wadenoijen (more South on the Waal river) is not entirely clear.

Another explanation is whether the arms are derived from the wheel of St. Catherine. It is well known that in Wageningen a church existed very early (8th century). However, it is not known to which saint this church was dedicated.

17 seals are known from the city, an overview of which was published in 2007 (Seven, 2007; available at the city archive), see images of the 8 historical seals used until 1800 by the city below. As can be seen, the number of spokes in the wheel has varied over time.

In 1710 two armorial stones with mottoes were placed on the two main entrance gates of the city, the mottoes being Vires acquirit eundo Vadae and Deus fortitudo et spes nostra. Both gates were destroyed, but the stones are still visible, see images below. The mottoes are probably derived from the psalms and a piece of Virgil.

The municipality inquired in 1948-49 about the use of the mottoes and the exact number of spokes in the wheel at the Dutch College of Arms. In a letter dated 5 April 1949, the college replied that there was no correspondence about the number of spokes, nor was there anything known about the mottoes.

Zegels van Wageningen / Seals of Wageningen

• 

  Used ?-1521, image from 25-01-1359

• 

  Used at least 1454-1531, image 03-05-1454

• 

  Used at least from 1531-1702, image from 07-04-1590

• 

  only known from 28-09-1579

• 

  Used 1611-1789, image from 29-06-1617

• 

  Used 1687-1807, image from 25-11-1719

• 

  Used 1720-1803, image from 09-08-1794

• 

  Used 1800-1808, image from 18-11-1803

Afbeeldingen

• 

  Het wapen in de Hoogstraat/The arms in the Hoogstraat

• 

  Het wapen in de Nudestraat/The arms in the Nudestraat

• 

  Het wapen op het stadhuis
  The arms on the city hall

• 

  Het wapen op een penning, 2001
  The arms on a medal, 2001

• 

  Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910

• 

  Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930

• 

  Het wapen op een suikerzakje/sugar packet

• 

  Het wapen op een suikerzakje/sugar packet

• 

  Het wapen op een gaspenning (1920-1950)/gas token

• 

  Het wapen op een HEMA lucifersetiket/Matchbox label

• 

  Het wapen op een Heraldische tegel/Heraldic tile

• 

  Het wapen op een Heraldische tegel/Heraldic tile

• 

  Poststempel/Cancellation mark 1972

• 

  Poststempel/Cancellation mark 1987

• 

  Briefhoofd/Letterhead, +/- 1995

• 

  Het wapen in het Bijenhuis (2024)

Literatuur: Stellaard, 1986; Zeven, 2007; Van den Bergh, 1878; Sierksma, 1962; Blaeu, J.: Tetrarchis Ducatus Gelriae Arnhemensis five Veluvia, 1662 (kaart)

---

Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek

Portaal Nederlandse heraldiek

Onderdeel van: Heraldry of the World

Nederlandse heraldiek: Provinciewapens Gemeentewapens Waterschapswapens Dorpswapens Heerlijkheidswapens Religieuze wapens Militaire heraldiek Overige Nederlandse wapens Familie- en persoonswapens Overzeese heraldiek: (Engelstalig) Nederlandse Antillen Aruba Curaçao Sint Maarten Indonesia (waaronder Nederlandsch Indië) Sri Lanka (waaronder Nederlands Ceylon) Nieuw Walcheren Overzicht van heraldische organisaties Totaal aantal pagina's: 19.126 Waarvan afbeeldingen: 16.545

Nederlandse heraldische verzamelobjecten (selectie) Heraldische postzegels Stadspost Ansichtkaarten Koffie Hag albums Turmac albums Oldenkott albums Overige zegels en kaarten Sigarenbandjes Suikerzakjes Lucifersmerken Collecties en Archieven De Geldere (Gemeentewapens) Meijerink (Gemeentewapens) Collectie 1 (Diverse wapens) Houtsnijwerk (Gemeentewapens) Heraldisch Compendium Archief W.A. van Ham Archief Druif Nederlandse heraldische literatuur

---

Contact and Support

• 

  Contact

• 

  Facebook

• 

  Instagram

• 

  Donate with Paypal

• 

  Donate with WhyDonate

• 

  eBay shop

• 

  Rare heraldic book downloads

Partners:

• 

  Meijerink heraldic bookshop

• 

  Webaldic heraldic identifying programme

• 

  Nederlands Genootschap voor Heraldiek

• 

  Armorial de France

• 

  Homunculus / Heraldicum Disputationes

• 

  De Raaf heraldic design

Your logo here ?
Contact us

---

© since 1995, Heraldry of the World, Ralf Hartemink
Index of the site