Schiedam: Difference between revisions
Knorrepoes (talk | contribs) m (Text replace - "|width="70%" align="center" |'''Heraldry of the World<br/>Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens''' |width="15%"|50 px|right |}" to "|width="70%" align="center" |'''Heraldry of the W) |
Knorrepoes (talk | contribs) No edit summary |
||
(40 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
{| | {| class="wikitable" | ||
|- style="vertical-align:top;" | |||
| | |[[FIle:schiedam.gif|center|alt=Wapen van {{PAGENAME}}/Arms (crest) of {{PAGENAME}}]] | ||
| | |||
<center>''' {{uc:{{PAGENAME}}}} '''</center><br> | |||
'''Country''' : Netherlands [[File:Netherlands.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
'''Province''' : [[Zuid Holland]][[File:zuidhol2.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
''' | '''Additions''':<br> | ||
* 1867 [[Oud- en Nieuw Mathenesse]] | |||
* 1941 [[Kethel en Spaland]] (ged) | |||
** 1855 [[Nieuwland, Korteland en 's Graveland]] | |||
* 1941 [[Overschie]] (ged) | |||
* 1941 [[Vlaardinger Ambacht]] (ged) | |||
** 1855 [[Zouteveen]] | |||
{{#display_map:51.9163,4.3996|width=250|height=250|zoom=7}} | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|+Official blazon | |||
|- | |||
|'''Dutch''' | |||
| Van goud, beladen met een klimmende leeuw van sabel, eene cotisse van keel en zilver brocherende over het geheel. Het wapen gedekt met eene kroon van drie fleurons van goud en zes paarlen. | |||
''' | |- | ||
|'''English''' | |||
| blazon wanted | |||
|} | |||
===Oorsprong/verklaring=== | |||
Het wapen is officieel verleend op 24 juli 1816. | |||
De leeuw is de leeuw van [[Hainaut|Henegouwen]]. De stad verkreeg namelijk in 1275 stadsrechten van Aleidis, weduwe van Jan I van Avesnes, erfgenaam van Henegouwen. Zij was tevens de zus van Willem II, graaf van Holland en Zeeland. Zij bezat een kasteel ter plaatse, waarom een dorp was gegroeid. | De leeuw is de leeuw van [[Hainaut|Henegouwen]]. De stad verkreeg namelijk in 1275 stadsrechten van Aleidis, weduwe van Jan I van Avesnes, erfgenaam van Henegouwen. Zij was tevens de zus van Willem II, graaf van Holland en Zeeland. Zij bezat een kasteel ter plaatse, waarom een dorp was gegroeid. | ||
Wanneer het wapen is ontstaan is niet bekend. Op het oudste stadszegel, waarvan pas in 1306 voor het eerst sprake is, staat een stadsaanzicht, met drie poorten, elk met drie gekanteelde torens. In de rechterbovenhoek staat een schuingeplaatst schildje, waarop een leeuw. Dit is waarschijnlijk de leeuw van Henegouwen. | Wanneer het wapen is ontstaan is niet bekend. Op het oudste stadszegel, waarvan pas in 1306 voor het eerst sprake is, staat een stadsaanzicht, met drie poorten, elk met drie gekanteelde torens. In de rechterbovenhoek staat een schuingeplaatst schildje, waarop een leeuw. Dit is waarschijnlijk de leeuw van Henegouwen. | ||
Het is niet bekend in hoeverre de leeuw op het oudste zegel al afgedekt wordt door een geblokte schuinbalk. Het is echter niet onwaarschijnlijk, aangezien de opvolger en zoon van Aleidis, Floris van Henegouwen als wapen de leeuw van Henegouwen voerde, waaroverheen een geblokte dwarsbalk. Van hem zijn zegels met dit wapen bekend uit 1286. Op een andere oorkonde van de stad Schiedam zelf, uit datzelfde jaar wordt vermeld dat de stad niet over een eigen zegel beschikt. Dat wil zeggen dat het zegel onder het bewind van Floris is gesneden en dat het dus ook te verwachten is dat zijn wapen is opgenomen, niet dat van zijn moeder. In ieder geval komt op het iets jongere zegel ten zake (gebruikt in ieder geval van 1390-1600) de leeuw wel voor met een geblokte schuinbalk. | Het is niet bekend in hoeverre de leeuw op het oudste zegel al afgedekt wordt door een geblokte schuinbalk. Het is echter niet onwaarschijnlijk, aangezien de opvolger en zoon van Aleidis, Floris van Henegouwen als wapen de leeuw van Henegouwen voerde, waaroverheen een geblokte dwarsbalk. Van hem zijn zegels met dit wapen bekend uit 1286. Op een andere oorkonde van de stad Schiedam zelf, uit datzelfde jaar wordt vermeld dat de stad niet over een eigen zegel beschikt. Dat wil zeggen dat het zegel onder het bewind van Floris is gesneden en dat het dus ook te verwachten is dat zijn wapen is opgenomen, niet dat van zijn moeder. In ieder geval komt op het iets jongere zegel ten zake (gebruikt in ieder geval van 1390-1600) de leeuw wel voor met een geblokte schuinbalk. | ||
Op alle latere zegels komt de leeuw voor met de geblokte dwarsbalk. In het geval van het kleinzegel en het zegel ten zake is het wapen tevens het hoofdfiguur. Op de grootzegels wordt het wapen als een bijschildje aangegeven. Een voorbeeld is het zegel ten zaken van 1574-1617. De contrazegels vertonen een kruis met aan ieder uiteinde een kasteeltje. Ook deze voorstelling wordt in de 17e eeuw vervangen door het stadswapen. | |||
Op alle latere zegels komt de leeuw voor met de geblokte dwarsbalk. In het geval van het kleinzegel en het zegel ten zake is het wapen tevens het hoofdfiguur. Op de grootzegels wordt het wapen als een bijschildje aangegeven. Een voorbeeld is het zegel ten zaken van 1574-1617 | |||
===Afbeeldingen=== | |||
| | <gallery widths=250px heights=200px perrow=0> | ||
| | File:schiedz1.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Het oudste stadzegel, afdruk uit 1351 | ||
File:schiedz2.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Zegel ten zake, afdruk uit 1396, met daarop het latere Schiedamse stadswapen | |||
File:schiedz9.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Eerste Grootzgel | |||
File:schiedz10.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Tweede Grootzgel afdruk 1611 | |||
File:schiedz6.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Stadszegel afdruk 1652 | |||
File:schiedz7.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Kleinzegel afdruk 1429 | |||
File:schiedz8.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Kleinzegel afdruk 1483 | |||
File:schiedz11.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Contrazegel rond 1600 | |||
File:schiedz12.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Contrazegel afdruk 1617 | |||
File:schiedz3.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Papierzegel, 18e eeuw | |||
File:schiedz4.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Papierzegel met het wapen gehouden door twee leeuwen en gedekt met een vijfbladerige kroon, uit 1748 | |||
File:schiedz13.jpg|center|alt=Zegel van Schiedam/Seal of Schiedam|Lakzegel, 1796 | |||
File:schiedz14.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Stadzegel 1809 | |||
File:schiedz5.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen in de Franse tijd, gehouden door een adelaar (Uit Kuyer, afb 28). | |||
File:schiedz16.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Stadzegel 1816 | |||
</gallery> | |||
De kleuren van het wapen zijn de kleuren van Henegouwen. De kleuren van de schuinbalk zijn ook altijd rood en wit geweest. Het aantal blokken op de schuinbalk varieert echter zeer sterk, namelijk van 7 tot 17 en vrijwel alle aantallen daartussen in. Soms ook wordt de balk voorgesteld als een ladder (dwz doorzichtig, waar, in 1 geval, de leeuw zelfs zijn klauwen doorheen steekt) of zeer versmald, zodat het aantal blokken niet te onderscheiden is. | De kleuren van het wapen zijn de kleuren van Henegouwen. De kleuren van de schuinbalk zijn ook altijd rood en wit geweest. Het aantal blokken op de schuinbalk varieert echter zeer sterk, namelijk van 7 tot 17 en vrijwel alle aantallen daartussen in. Soms ook wordt de balk voorgesteld als een ladder (dwz doorzichtig, waar, in 1 geval, de leeuw zelfs zijn klauwen doorheen steekt) of zeer versmald, zodat het aantal blokken niet te onderscheiden is. | ||
Line 45: | Line 62: | ||
Het wapen wordt op verschillende zegels ook gehouden door twee leeuwen (zie onder), waarbij het meestal gaat om twee omziende leeuwen. In de Franse tijd wordt het wapen van achteren gehouden door de Franse adelaar. De burgemeester vroeg geen schildhouders aan en die werden dan ook niet verleend. | Het wapen wordt op verschillende zegels ook gehouden door twee leeuwen (zie onder), waarbij het meestal gaat om twee omziende leeuwen. In de Franse tijd wordt het wapen van achteren gehouden door de Franse adelaar. De burgemeester vroeg geen schildhouders aan en die werden dan ook niet verleend. | ||
Na inlijving bij het Franse keizerrijk werd aan Schiedam het recht verleend (op 14 april 1813) het wapen te vermeerderen met een vrijkwartier voor de steden van de tweede klasse. Dit vrijkwartier vertoonde een gouden N op een blauwe ondergrond. Of dit wapen ooit is gebruikt is me niet bekend. | |||
De burgemeester vermeldde in zijn brief in 1815 dat het wapen in de plaats was gekomen van het oude wapen met een zandloper. Dit wapen zou door keizer Karel verleend zijn, een jaartal gaf hij niet. Een oorkonde met die strekking is echter niet bekend. Wel is er een wapen bekend met drie zandlopers. Het komt op een groot aantal boeken, schilderijen en andere voorwerpen voor in wisselende kleuren. Het komt echter maar zeer zelden alleen voor, in de meeste gevallen gaat het om een combinatie van beide wapens. Diverse beschrijvingen maken ook melding van de wapenen, niet van het wapen, van de stad. Het wapen met de zandlopers komt echter nooit op officiële stukken voor. Wel komen de drie zandlopers als een soort tweede wapen (?) voor op de Bodebus van het College van de Grote Visserij en op de bodebus van de stad (1630), zie onder. | |||
De Nederlandsche Stads- en Dorpsbeschrijver geeft aan dat het wapen met de zandlopers het oude wapen is van Nieuwendam, de voorloper (?) van Schiedam. Er wordt in een andere 17e eeuwse kroniek wel verteld dat de oorsprong zou liggen in de scheepvaart ter plaatse en de belangrijke rol van de tijdwaarneming mbt het getij. Dit is echter waarschijnlijk een verzinsel van de schrijver. | |||
===Afbeeldingen=== | |||
<gallery widths=250px heights=200px perrow=0> | |||
File:Schiedamb.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Bodebus van het College van de Grote Visserij, met het stadswapen en de drie zandlopers | |||
File:Schiedamb1.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Bodebus van de stad, met het stadswapen, het wapen van de stadhouder en de drie zandlopers (1630) | |||
File:Schiedamboek.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Stads- en zandloperwapen in een boek | |||
File:Schiedam17.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen in een 17e eeuws [https://bm-lille.fr/patrimoine/digital-viewer/c-16435 manuscript] | |||
File:Schiedam9.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen in de Nederlandsche Stads- en Dorpsbeschrijver, 1793 | |||
File:Schiedamw.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapendiploma | |||
File:Schiedamm.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen op een medaille (1899) | |||
File:schiedam.ok.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen in de [[Oldenkott]] albums +/- 1910 | |||
File:schiedam.hag.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen in de [[Koffie Hag albums]] +/- 1930 | |||
File:schiedam.tile.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen op een [[:Category:Heraldic_tiles|heraldische tegel]] | |||
File:Schiedam.hema.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen op een [[Hema lucifers|HEMA]] | |||
File:Schiedam.hud.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen op een [[Hudson]] bandje | |||
File:Schiedam.gas.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen op een gaspenning (1920-1950) | |||
File:Schiedaml.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen op gemeentelijke legeszegel | |||
File:Schiedam.wwm.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen op een winkelwagenmuntje | |||
File:Schiedam3.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen in de stad ([http://www.gevelstenen.net/kerninventarisatie/images/Schiedam/Schiesluis1.jpg bron]) | |||
File:Schiedam4.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen in de stad ([http://www.gevelstenen.net/kerninventarisatie/images/Schiedam/LangeHaven052.jpg bron]) | |||
File:Schiedam5.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen in de stad ([http://www.gevelstenen.net/kerninventarisatie/images/Schiedam/KorteHaven135.jpg bron]) | |||
File:Schiedamp.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Poststempel 1973 | |||
File:Schiedamp1.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Poststempel 1976 | |||
File:Schiedame.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|Het wapen op een envelop 1985 | |||
</gallery> | |||
Het wapen op [[Netherlands (sugar packets) municipalities|suikerzakjes]]<br> | |||
===Afbeeldingen=== | |||
<gallery widths=250px heights=200px perrow=0> | |||
File:Schiedam1.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam6.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam2.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam8.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam9.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam5.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam11.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam12.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam10.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam3.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam4.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam7.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam | |||
File:Schiedam13.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|met [[Zoetermeer]] en [[Ooststellingwerf]] | |||
File:Schiedam14.suiker.jpg|alt=Wapen van Schiedam/Arms (crest) of Schiedam|met [[Zoetermeer]] en [[Ooststellingwerf]] | |||
</gallery> | |||
[[Civic Heraldry Literature - Netherlands (Heraldische literatuur - Nederland)|'''Literatuur''']]: Kuyer, 1966; Campardon, 1889 | |||
{{nl}} | |||
{{media}} | |||
[[Category: | [[Category:Nederlandse gemeentewapens S]] | ||
[[Category:Zuid Holland]] | [[Category:Zuid Holland]] | ||
[[Category:Granted 1816]] | [[Category:Granted 1816]] |
Latest revision as of 07:29, 11 April 2024
Country : Netherlands Province : Zuid Holland Additions:
|
Dutch | Van goud, beladen met een klimmende leeuw van sabel, eene cotisse van keel en zilver brocherende over het geheel. Het wapen gedekt met eene kroon van drie fleurons van goud en zes paarlen. |
English | blazon wanted |
Oorsprong/verklaring
Het wapen is officieel verleend op 24 juli 1816.
De leeuw is de leeuw van Henegouwen. De stad verkreeg namelijk in 1275 stadsrechten van Aleidis, weduwe van Jan I van Avesnes, erfgenaam van Henegouwen. Zij was tevens de zus van Willem II, graaf van Holland en Zeeland. Zij bezat een kasteel ter plaatse, waarom een dorp was gegroeid.
Wanneer het wapen is ontstaan is niet bekend. Op het oudste stadszegel, waarvan pas in 1306 voor het eerst sprake is, staat een stadsaanzicht, met drie poorten, elk met drie gekanteelde torens. In de rechterbovenhoek staat een schuingeplaatst schildje, waarop een leeuw. Dit is waarschijnlijk de leeuw van Henegouwen.
Het is niet bekend in hoeverre de leeuw op het oudste zegel al afgedekt wordt door een geblokte schuinbalk. Het is echter niet onwaarschijnlijk, aangezien de opvolger en zoon van Aleidis, Floris van Henegouwen als wapen de leeuw van Henegouwen voerde, waaroverheen een geblokte dwarsbalk. Van hem zijn zegels met dit wapen bekend uit 1286. Op een andere oorkonde van de stad Schiedam zelf, uit datzelfde jaar wordt vermeld dat de stad niet over een eigen zegel beschikt. Dat wil zeggen dat het zegel onder het bewind van Floris is gesneden en dat het dus ook te verwachten is dat zijn wapen is opgenomen, niet dat van zijn moeder. In ieder geval komt op het iets jongere zegel ten zake (gebruikt in ieder geval van 1390-1600) de leeuw wel voor met een geblokte schuinbalk.
Op alle latere zegels komt de leeuw voor met de geblokte dwarsbalk. In het geval van het kleinzegel en het zegel ten zake is het wapen tevens het hoofdfiguur. Op de grootzegels wordt het wapen als een bijschildje aangegeven. Een voorbeeld is het zegel ten zaken van 1574-1617. De contrazegels vertonen een kruis met aan ieder uiteinde een kasteeltje. Ook deze voorstelling wordt in de 17e eeuw vervangen door het stadswapen.
Afbeeldingen
De kleuren van het wapen zijn de kleuren van Henegouwen. De kleuren van de schuinbalk zijn ook altijd rood en wit geweest. Het aantal blokken op de schuinbalk varieert echter zeer sterk, namelijk van 7 tot 17 en vrijwel alle aantallen daartussen in. Soms ook wordt de balk voorgesteld als een ladder (dwz doorzichtig, waar, in 1 geval, de leeuw zelfs zijn klauwen doorheen steekt) of zeer versmald, zodat het aantal blokken niet te onderscheiden is.
Het wapen wordt in de loop der eeuwen ook steeds gedekt door een andere kroon, alhoewel de vijfbladerige versie het meeste voorkomt. De uiteindelijk verleende kroon, met zes parels, zijn maar weinig versies bekend.
Het wapen wordt op verschillende zegels ook gehouden door twee leeuwen (zie onder), waarbij het meestal gaat om twee omziende leeuwen. In de Franse tijd wordt het wapen van achteren gehouden door de Franse adelaar. De burgemeester vroeg geen schildhouders aan en die werden dan ook niet verleend.
Na inlijving bij het Franse keizerrijk werd aan Schiedam het recht verleend (op 14 april 1813) het wapen te vermeerderen met een vrijkwartier voor de steden van de tweede klasse. Dit vrijkwartier vertoonde een gouden N op een blauwe ondergrond. Of dit wapen ooit is gebruikt is me niet bekend.
De burgemeester vermeldde in zijn brief in 1815 dat het wapen in de plaats was gekomen van het oude wapen met een zandloper. Dit wapen zou door keizer Karel verleend zijn, een jaartal gaf hij niet. Een oorkonde met die strekking is echter niet bekend. Wel is er een wapen bekend met drie zandlopers. Het komt op een groot aantal boeken, schilderijen en andere voorwerpen voor in wisselende kleuren. Het komt echter maar zeer zelden alleen voor, in de meeste gevallen gaat het om een combinatie van beide wapens. Diverse beschrijvingen maken ook melding van de wapenen, niet van het wapen, van de stad. Het wapen met de zandlopers komt echter nooit op officiële stukken voor. Wel komen de drie zandlopers als een soort tweede wapen (?) voor op de Bodebus van het College van de Grote Visserij en op de bodebus van de stad (1630), zie onder.
De Nederlandsche Stads- en Dorpsbeschrijver geeft aan dat het wapen met de zandlopers het oude wapen is van Nieuwendam, de voorloper (?) van Schiedam. Er wordt in een andere 17e eeuwse kroniek wel verteld dat de oorsprong zou liggen in de scheepvaart ter plaatse en de belangrijke rol van de tijdwaarneming mbt het getij. Dit is echter waarschijnlijk een verzinsel van de schrijver.
Afbeeldingen
Het wapen in een 17e eeuws manuscript
Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910
Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930
Het wapen op een heraldische tegel
Het wapen op een HEMA
Het wapen op een Hudson bandje
Het wapen in de stad (bron)
Het wapen in de stad (bron)
Het wapen in de stad (bron)
Het wapen op suikerzakjes
Afbeeldingen
met Zoetermeer en Ooststellingwerf
met Zoetermeer en Ooststellingwerf
Literatuur: Kuyer, 1966; Campardon, 1889
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse heraldiek |
Onderdeel van: Heraldry of the World |
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
Contact and Support
Partners:
Your logo here ?
Contact us
© since 1995, Heraldry of the World, Ralf Hartemink
Index of the site