Oostburg

Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens

OOSTBURG

Provincie  : Zeeland
Opheffing  : 2003 Sluis
Toevoegingen : 1970 Biervliet (ged), Breskens, Cadzand (ged), Groede, Hoofdplaat (ged), Nieuwvliet, Philippine (ged), Retranchement (ged), Schoondijke, Waterlandkerkje (ged), IJzendijke, Zuidzande

I : 31 juli 1817
"Van zilver, beladen met een burg in zijn natuurlijke kleur verzeld en chef van een degen van zilver, gevest van goud, geplaatst en fasce. Het schild gedekt met een kroon van goud."

NB : de kroon heeft 14 (11+3) parels en uit twee hangtorentjes komt een naar binnen gekeerde hoornblazer

II : 13 juni 1835
"Van zilver, beladen met een burg van sabel verzeld en chef van een degen van zilver, gevest van goud, geplaatst en fasce. Het schild gedekt met een kroon van goud."

NB : de kroon heeft 14 (11+3) parels en uit twee hangtorentjes komt een naar binnen gekeerde hoornblazer

III : 19 februari 1971
"In zilver een schuinbalk van azuur en een hartschild van zilver met een gekanteeld kasteel van sabel, bestaande uit een gedekte poort met deuren en 2 zijtorens, boven de poort een toren en op de zijtorens 2 gedekte hangtorentjes waaruit 2 horenblazers van natuurlijke kleur tevoorschijn komen, gekleed van keel en blazend op gouden horens. Het schild gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 parels."

Oorsprong/verklaring

De burcht als wapen voor Oostburg is, met de hoornblazers, al bekend van zegels uit 1276 (waarschijnlijk geslagen na het verkrijgen van de stadsrechten in het midden van de 13e eeuw). Op niet alle zegels werden de hoornblazers echter afgebeeld, of zijn ze in ieder geval niet herkenbaar. Op een vijftiende eeuws zegel wordt de burcht vergezeld van een plant, later werden een zwaard en een terras toegevoegd. In het nieuwe wapen symboliseert de burcht de centrumfunctie van Oostburg in het Vrije van Sluis.

Op de bodebus (het ornament gedragen door de gemeentelijke bode) van Oostburg uit de 18e eeuw, wordt het wapen afgebeeld zonder de hoornblazers, maar met de letters O en B ter weerszijden van de toren. Boven het wapen staat een kroon van drie bladeren en twee parels. Het wapen zoals afgebeeld op de bodebus (Uit : Agterberg, 1981/2)

Het wapen zoals afgebeeld op de bodebus (Uit : Agterberg, 1981/2)

Dit Vrije van Sluis was oorspronkelijk een van de 3 Vrijen van Brugge en heette ook wel het Oost Vrije. In 1583 werd het door Parma van de Unie van Utrecht losgescheurd, maar in 1604 door prins Maurits veroverd en in ere hersteld. Het oude Vrije van Sluis was een college met bestuurlijke en rechtsprekende bevoegdheden en het strekte zich uit over het grootste gedeelte van West Zeeuws Vlaanderen, met uitzondering van Biervliet.

Het college voerde als wapen een blauwe schuinbalk op een zilveren veld, met het schild gedekt door een distel en gehouden door een wildeman ter rechterzijde en een beeld der Gerechtigheid ter linkerzijde. Waar de schuinbalk vandaan komt is niet bekend, het zou de Schelde of het Zwin voor kunnen stellen. Van de opgeheven gemeenten voerden Cadzand, Groede, Schoondijke, Retranchement en Zuidzande de schuinbalk evenals Sint Kruis, dat echter bij Aardenburg werd gevoegd, en Heille dat bij Sluis werd gevoegd. De heerlijkheden Breskens en Nieuwvliet hoorden wel bij het Vrije, maar voerden eigen wapens.

Volgens Sierksma was de schuinbalk het wapen van de familie van Negelles, die het Vrije in leen hadden van de graaf van Vlaanderen.

Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910

Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930

Literatuur : Boekhout, 1977; Van den Bergh, 1878; Sierksma, 1962, Agterberg, 1981/2, Agterberg, 1981/2