Bergen (NH)

Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens

BERGEN

Provincie  : Noord Holland
Opheffing  : -
Toevoegingen : 2001 Egmond (1978 Egmond Binnen (1857 Wimmenum), Egmond aan Zee), Schoorl (1833 Groet)

I : 31 december 1921
" In keel een schuinbalk van zilver, vergezeld van 6 zoomsgewijs geplaatste merletten van hetzelfde."

II : 22 oktober 2001
" Gekeperd van vier stukken van keel en goud en acht zoomsgewijs geplaatste merletten van zilver en keel. Het schild gedekt met een gouden kroon van vijf bladeren."

Oorsprong/verklaring :
Het wapen zou volgens overlevering in 1190 door Floris III verleend zijn.

Het wapen is identiek aan het wapen Van Eynatten (zie Margraten), maar een verband tussen deze familie en Bergen is me niet bekend.

Het wapen is afgeleid van het voormalige heerlijkheidswapen, dat door Beelaerts van Blokland wordt beschreven met de balk en merletten van goud. Schoemaker geeft het echter identiek aan het latere gemeentewapen. Ook de kaart van het gebied uit 1635 van J. Bleau (Territori Bergensis Accuratissima Descriptio) geeft het latere gemeentewapen, zij het met een kroon van 9 parels.

Het wapen van Bergen in de Koffie Hag albums +/- 1930

De heerlijkheid Bergen in Kennemerland werd door de Hoge Raad van Adel bevestigd in het gebruik van het volgende wapen :
"Gevierendeeld : I en IV in goud een leeuw van keel; II en III in zilver 4 dwarsbalken van azuur."

De oorsprong van dit wapen is niet bekend.

Na de herindeling dient er een nieuw wapen te komen. Het eerste ontwerp hiervoor had als uitgangspunt de oude wapens van de deelgemeenten zoveel mogelijk in het nieuwe wapen te betrekken. Er kwam een wapen uit de bus dat is verdeeld in vier zogeheten kwartieren, waarbij de wapens van Bergen en Schoorl geheel zijn opgenomen, terwijl dat van Egmond verticaal is gedeeld en verdeeld over twee tegenoverliggende vlakken. Bergen mag de leeuwen en de vijfbladerige kroon gebruiken omdat Egmond in het verleden een graafschap is geweest. Aan de voet van het wapen kunt u zand en zee ontdekken: dit is een verwijzing naar het natuurschoon in het gebied.

Op het ingediende ontwerp kwam nogal wat kritiek los, onder andere uit de hoek van locale historische verenigingen. Het college van burgemeester en wethouders heeft zich die kritiek aangetrokken. Een gemeentewapen moeten immers kunnen bogen op een gedegen draagvlak bij de bevolking. De adviesaanvraag bij Hoge Raad van Adel werd opgeschort en er werd een nieuwe schets gemaakt die wel de instemming heeft van de plaatselijke deskundigen.

Er is afgeweken van het eerder geformuleerde uitgangspunt dat de oude wapens zoveel mogelijk in het nieuwe wapen moeten worden opgenomen. Het nieuwe ontwerp bestaat uit een gekeperd wapenschild met daarboven een vijfbladerige kroon. Er zijn twee gele kepers (met de punt omhoog gerichte pijlen) op een rood ondervlak, zoals voorkomt in het wapen van Egmond. Acht zilveren merletten (vogels zonder bek en poten) uit de wapens van Schoorl en Bergen keren terug op het nieuwe gemeentewapen. Het nieuwe wapen ontbeert de twee leeuwen aan weerszijden en de ondergrond die symbolisch de duinen en de zee hadden moeten uitbeelden.

Literatuur : Sierksma, 1962; Belaerts van Blokland, 17??; Schoemaker, 17??; Plaatje en tekst nieuwe ontwerp ontleend aan : http://www.rootsweb.com/~nldnh/bergen_gemeentewapen_nl.htm