Haarlemmermeer

Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens

HAARLEMMERMEER

Provincie  : Noord Holland
Opheffing  : -
Toevoegingen : -

I : 17 september 1856
"Coupé, het bovenste deel van lazuur met eenen korenhalm van 3 stengels van goud, spruitende uit de coupé, het onderste deel golvende van 4 stukken, zilver en lazuur."

II : 28 maart 1980
"Golvend doorsneden : I in azuur 3 uit het midden van de scheidingslijn komende gebladerde korenhalmen van goud, II gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 parels."

File:Haarlemm.gif

====Oorsprong/verklaring====Het wapen werd in 1855 ontworpen door de eerste burgemeester van de gemeente. Hij was bij zijn ontwerp geinspireerd door twee dichters, namelijk Vondel en Beets.

Vondel dichtte in de 17e eeuw een gedicht over het uitmalen van de Haarlemmermeer, n.a.v. de vele droogmakerijen door Leeghwater. Het gedicht was getiteld "Aan de leeuw van Holland". De volledige tekst van het gedicht luidt:

"Aan den Leeuw van Hollant"

Uitheemsche vijanden te zitten in de veeren;

Te slingeren den staert groothartigh over zee;

Is ijdel, als uw long, geslagen aen het teeren,

Inwendigh vast vergaet; en gij, van hartewee,

Zo deerlijk zucht, en kucht, en loost, bij heele brokken,

Het rottende ingewant te keel uit in de golf.

Wat baet het met uw klaeu al 't oost en west te plokken.

Nadien u bijt in 't hart dees wreede waterwolf,

Belust om over u eerlang te triomfeeren ?

O Lantleeuw, waek eens op, en wek met eenen schreeu,

Al 't Veen, de Kennemaer, en Rijnlands oude Heeren,

Met d'Aemstellanders op, tot noodhulp van hun' Leeuw.

Men sluite met een' dijk dees pest, die u komt plagen.

De Wintvorst weet den waterwolf te jagen

In zee, vanwaar hij quam knabblen, nimmer moe.

Den Veen boer zit en wenscht dees waterjaght te spoeien,

En 't Veenwijf roept: hij ruimt, de Lantleeuw weit op 't ruim

En zuight zijn long gezont aan d'uiers van de koeijen

Zo wint de Lantleeuw lant: zo puurt hij gout uit schuim.

Geinspireerd door bovenstaand gedicht en de nieuwe drooglegging, legde Nicolaas Beets in 1855 de burgemeester een gedicht voor, waarin hij een voorstel van een wapen beschreef. De tekst van dat gedicht luidt alsvolgt :

Gij, die op 't nieuw, veroverd, land,

De vlag, in naam uws Konings plant;

Uw oog schijnt mij te vragen:

"Wat teken zal hij dragen ?"

Zo ik een teken kiezen zou:

't Ware op een veld van hemels blauw,

Drie gulden korenaren,

Oprijzende uit de baren.

Zo gij 't aanvaardt, en kronen wilt;

Plaats dan een tandrad boven 't schild,

Symbool dier werktuigkunde,

Die dees triomf vergunde.

Dat "Goud uit Schuim", de Zinspreuk zij !

Het is een dichters provecy;

De hemel doe beleven,

Wat Vondels vingren schreven.

De Leeuw van Holland, nu gezond,

Zie bij het schild, met hoogmoed rond,

Bescherm het met zijn klauwen;

En geef het d'aard te aanschouwen.

De burgemeester zag bovenstaand ontwerp wel zitten en maakte een ontwerp, wat hij aan de raad voorlegde. Dit ontwerp omvatte het huidige wapen, gedekt door een tandrad, gehouden door een aanziende Hollandse Leeuw en met de spreuk Goud uit Schuim.

De gemeenteraad ging hiermee akkoord. Er stond ook nog ergens een stoomgemaal op of naast het wapen. Waar is niet duidelijk, het is alleen beknd uit een brief waarin staat : "Wij willen evenwel de aanmerking niet terug houden dat de overlegde teekening ons is voorgekomen, althans wat de plaatsing betreft van het daarop voorkomend stoomgemaal blijkt niet bijzonder gelukkig te zijn uitgevallen.".

De Minister antwoordde na advies van de Hoge Raad van Adel, dat tandrad, leeuw en spreuk niet konden en dat het gemaal ook anders kon worden weergegeven. De brief bevatte een tekening van Baron d'Ablaing van Giesenburg, waarop een stoomgemaal van keel op een schild van goud met als hartschild het huidige wapen, zie onderstaande tekening.
Het stoomgemaal is overigens niet erg duidelijk als zodanig te herkennen. Een betere versie werd later verleend aan het Waterschap Haarlemmermeer.

De gemeente gaf het eerste ontwerp echter niet zo makkelijk op; het oude voorstel werd opnieuw ingediend met als verzoek : "De droogmaking van het Haarlemmermeer, een exeptioneel geval zijnde, in de geschiedenis van ons vaderland, zoo geloven wij dat er redenen aanwezig zijn om ten aanzien van het wapen voor die gemeente, eene exeptie op den gewoonen regel toe te staan".

De minister ging hier evenmin mee accoord en het huidige wapen werd verleend, zonder kroon. Die werd pas in 1980 toegevoegd, aangezien de wet inmiddels toestond dat gemeenten een kroon mochten voeren en werd toegevoegd bij het 125 jarig bestaan van de gemeente.

Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910

Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930

Literatuur : Informatie gemeente Haarlemmermeer (correspondentie en andere stukken); De Boo, 1964.