Fijnaart en Heijningen

Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens

FIJNAART EN HEIJNINGEN

Provincie  : Noord Brabant
Opheffing  : 1998 Moerdijk (1997 Zevenbergen)
Toevoegingen : -

I : 16 juli 1817
" Parti; het eerste coupé, het eerste van sabel beladen met een gouden leeuw, het tweede van keel met 3 pals van goud; het tweede van sijnople met 3 gouden maliën."

NB : Over de delingslijnen streeplijnen van goud. In het register is geen tekst vermeld, alleen een tekening

II : 11 april 1959
" Doorsneden : I gedeeld a in sabel een leeuw van goud, getongd en genageld van keel, b in goud 3 palen van keel, II in sinopel 3 maliën van zilver, geplaatst 2 en 1. Het schild gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 paarlen."

File:Fynaart.gif

Oorsprong/verklaring

Het wapen is een van de versies van het wapen van de famile Van Glymes, heren van Bergen op Zoom. Het wapen wordt vaak beschouwd als markiezaatswapen, maar is het niet. Het wapen is afkomstig van de familie Van Boutersem, heren van 1352-1430. De opvolgers, het geslacht Van Glymes (1431-1567) bleven het wapen voeren.

Het oorspronkelijke Boutersem wapen was drie zilveren maliën in sinopel, met een gouden schildhoofd, waarop drie palen van keel. De Brabantse leeuw werd daar als vrijkwartier aan toegevoegd. In de eerste helft van de zestiende eeuw zijn de palen en Brabant verworden tot zelfstandige kwartieren.

Na uitsterven van de tak in Bergen op Zoom voerden latere markiezen het wapen als kwartier in hun eigen wapens.

Behalve in Fijnaart en Heijningen komt het wapen ook voor in Halsteren, Ossendrecht, Rucphen, Standdaarbuiten, Willemstad, Woensdrecht, Wouw, Oudenbosch en Oosthuizen; alsmede in de wapens van de Belgische gemeenten Bonheiden, Weerde, and Zemst.

Het gebied van de huidige gemeente werd in 1548 bedijkt en in 1559 werd een eigen schepenbank ingesteld. Het gebied maakte deel uit van het Markiezaat Bergen op Zoom. Het eerste zegel van de schepenbank dateert uit 1559 en vertoonde de H.Jacobus de Meerdere, vergezeld van het Glymes-wapen en een antieke gravenkroon. Op een 18e eeuws zegel is de heilige verdwenen en is de kroon vervangen door een normale kroon. Rond 1741-43 werd een nieuw zegel in gebruik genomen met hetzelfde wapen en een antieke markiezenkroon (drie bladeren en 2x3 parels), deze afbeelding is later, zonder kroon, als wapen verleend. Het bijbehorende randschrift spreekt echter niet van Fijnaart, maar van Vre Jacobslandt.

In de 17e eeuw werd het wapen vastgehouden door een wat vadsige schildhouder. Deze komt zowel voor op zegels als op een steen in het gemeentehuis van Fijnaart (zie onder).

Het wapen, zoals afgebeeld op een steen uit de 17e eeuw (Uit Van Ham, 1983, fig 14)

Het Glymes-wapen was in het eerste wapen verkeerd weergegeven en in 1959 werd het wapen overeenkomstig vernieuwd. Tevens werd toen de gemeentekroon toegevoegd.

Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910

Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930

Literatuur : van Ham, 1983; Van den Bergh, 1878