Oss

Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens

OSS

Provincie  : Noord Brabant
Opheffing  : -
Toevoegingen : 1994 Berghem, Megen, Haren en Macharen (1820 Haren (NB)), Nistelrode (ged), Schaijk (ged, 1942 Reek (ged)); 2003 Ravenstein (1923 Deursen en Dennenburg, Dieden, Demen en Langel, Huisseling en Neerloon, 1941 Herpen); 2011 Lith (1939 Lithoijen, Oijen en Teeffelen)

I : 16 juli 1817
"Van lazuur, beladen met een os, staande onder een boom op een terras, alles van goud."

II : 23 november 1994
"In sinopel een os van zilver; in een schildhoofd van zilver een half naar rechts gewende mijter van keel, geboord van goud. Het schild gedekt met een kroon van negen parels."

II : 23 mei 2003 "In sinopel een os van zilver. Het schild gedekt met een kroon van negen parels."

Oorsprong/verklaring :
Het wapen is een sprekend wapen en al op een 14e eeuws zegel van Oss staat een (magere) os voor een aantal takken. In de 15e eeuw werd de os wat groter en werden de takken bloemtakken. Pas in 1542 verscheen de huidige (vette) os.

De os als wapen kwam ook voor op wapens van het Maasland, waarin Oss de belangrijkste plaats was. Dit gebied voerde een zilveren os op een groen veld.

Oss voerde de os pas later echt als wapen, en op een zegel uit 1792 staat het wapen groen gearceerd. Omdat aan het begin van de 19e eeuw de gemeente geen kleuren aangaf bij het voorgestelde wapen, werd het wapen verleend in de rijkskleuren.

In 1992 stelde de Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde voor het wapen alsvolgt te wijzigen:
" In sinopel een os van zilver. Het schild gedekt met een gouden kroon van drie bladeren en twee parels."

Hiermee zouden de historische kleuren dus hersteld worden.Na de herindeling van 1994 zouden behalve de os in historische kleuren, ook symbolen van Megen en Berghem voor moeten komen. Gekozen is voor een schildindeling zoals die voorkwam bij Megen, en voor Berghem een mijter. Voorgesteld was eigenlijk een roos (het symbool van het Maasland) of een kruis. Tevens werd de historische gravenkroon van Megen overgenomen, Megen was namelijk een onafhankelijk graafschap. Tijdens de procedure van het ontwerpen van een wapen, wilde de burgemeester van Oss graag schildhouders toevoegen, om de grootte en de belangrijkheid van de gemeente te benadrukken. Hij stelde daarop voor twee kromzwaarden (!) of twee vorsten met kromzwaarden te kiezen als schildhouders. Zijn keuze werd ingegeven door archeologische vondsten in het zg. vorsten-graf te Oss. Aangezien deze schildhouders of niet heraldisch waren en ook omdat er geen (rechts)historische voorgangers bestonden die schildhouders voerden, werd dit sterk ontraden. Uiteindelijk zijn de schildhouders ook niet aangevraagd.Na de tweede herindeling werd het vrijwel onmogelijk om het wapen te combineren met het wapen van Ravenstein en werd uiteindelijk besloten om het historische wapen te gebruiken voor de gehele nieuwe gemeente. Het gebied van het oude Maasland dekt ook grotendeels het gebied van de huidige gemeente.

Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910

Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930

Literatuur : Van den Bergh, 1878; Van Ham, 1984; Melssen, 1996b; Brekel, 1992