Zaandam

Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek

Portaal Nederlandse heraldiek	Onderdeel van: Heraldry of the World
Nederlandse heraldiek: Provinciewapens Gemeentewapens Waterschapswapens Dorpswapens Heerlijkheidswapens Religieuze wapens Militaire heraldiek Overige Nederlandse wapens Familie- en persoonswapens Overzeese heraldiek: (Engelstalig) Nederlandse Antillen Aruba Curaçao Sint Maarten Indonesia (waaronder Nederlandsch Indië) Sri Lanka (waaronder Nederlands Ceylon) Nieuw Walcheren Overzicht van heraldische organisaties Totaal aantal pagina's: 18.840 Waarvan afbeeldingen: 16.259	Nederlandse heraldische verzamelobjecten (selectie) Heraldische postzegels Stadspost Ansichtkaarten Koffie Hag albums Turmac albums Oldenkott albums Overige zegels en kaarten Sigarenbandjes Suikerzakjes Lucifersmerken Collecties en Archieven De Geldere (Gemeentewapens) Meijerink (Gemeentewapens) Collectie 1 (Diverse wapens) Houtsnijwerk (Gemeentewapens) Heraldisch Compendium Archief W.A. van Ham Archief Druif Nederlandse heraldische literatuur

ZAANDAM

Provincie : Noord Holland
Opheffing : 1974 Zaanstad
Toevoegingen : -

I : 26 juni 1816
"Gevierendeeld, het eerste van goud, beladen met de staf van Mercurius; het tweede tegengevierendeeld, het eerste en vierde van keel, beladen met een klimmende leeuw van zilver, het tweede en derde van zilver met een klimmende leeuw van keel; het derde een onvoltooid schip; het vierde van lazuur waarop een staanden haan van zilver; voor surtout gefasceert in 3 stukken, het eerste van lazuur, het tweede van sabel, het derde van zilver, gegolfd van sijnople. Het schild gehouden door een gekroonde leeuw met een opgeheven zwaard."

NB : het schip in 3 is in zilver van natuurlijke kleur, de leeuw staat ter linkerzijde van het schild en is van natuurlijke kleur, het zwaard is van zilver met gevest van goud. De golvende zilveren balken in het derde deel van het hartschild ontbreken.

Oorsprong/verklaring

Het wapen is een combinatie van de wapens van de vroegere dorpen Westzaandam (II), Oostzaandam (III), die door Napoleon tot een stad, Zaandam, samengevoegd werden, symbolen van de koopmanschap en waakzaamheid (I en IV) en de geografische situatie (hartschild; lucht, aarde en water).

Het wapen is pas na de Franse tijd als zodanig ontstaan, waar de schildhouder vandaan komt is niet bekend.

Het wapen van Westzaandam is afgeleid van dat van de banne van Westsanen en Crommenie, zie Westzaan.

Bij het wapen van de Banne Oostzaandam hoorde nog de spreuk 'Gerust te midden der baren'. De oorsprong van het wapen is onbekend, wel was de scheepsbouw belangrijk in het dorp. Het werd sinds 1693 als zodanig gebruikt op zegels van de banne, al dan niet gevierendeeld met het wapen van Oostzaan.

Relief van het wapen op het oude gemeentehuis (bron)	Het wapen in de stad (bron)
Het wapen op een heraldische tegel	Een 19e eeuwse gravure met de wapens van West- en Oostzaandam (2e en 3e kwartier van het wapen van Zaandam) (bron)
Gevelsteen met het wapen van Oostzaandam (bron])	Zegel van Oostzaandam (bron)
Zegel van de Banne van Oostzaan en Oostzaandam (Honig, 1887)	Zegel van de Banne van Oostzaan en Oostzaandam (Honig, 1887)
Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910	Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930
Het wapendiploma	Het wapen op een HEMA lucifersetiket
Het wapen op een Hudson sigarenbandje

Literatuur: Honig, 1887; Sierksma, 1962