Wormer
 |
Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens |
|
WORMER
Provincie : Noord Holland
Opheffing : 1991 Wormerland
Toevoegingen : -
I : 26 juni 1816
"Van lazuur beladen met een manshoofd van goud."
Oorsprong/verklaring
De oorsprong is niet bekend, wel geeft Sierksma 3 mogelijke verklaringen:
1) het hoofd is een hoofd van een Westfrieze hoofdman, die in Wormer is onthoofd en naar Floris V is gebracht. Dit verhaal komt een aantal keren terug in afbeeldingen en versjes ter plaatse.
2) het is het hoofd van Christus met de doornenkroon,
3) het is het hoofd van de parochieheilige, St.Odulphus.
Een vierde verklaring is de volgende:
De weesjongen Jan Gerritsz uit Wormer onthoofde in 1574 een spaanse hopman, als wraak voor een slag met een houwdegen die hij had gekregen. Hij bood het hoofd aan aan de prinselijke bevelhebber, Dirk van Sonoy in Purmerend. Als herinnering werd het hoofd opgenomen in het wapen van Wormer.
Aangezien ook in het kerkzegel een hoofd voorkwam is het logischer te denken aan het hoofd van Christus of van Sint Odulphus.
 Zegel ad causas van Wormer (Honig, 1887) |
In de loop der tijden is het hoofd op verschillende manieren afgebeeld, al dan niet met haar (wond?) band. Alleen al in de plaatselijke kerk zijn drie versies van het wapen afgebeeld: de oudste is van een aanziende man met baard en snor en een haarband. De tweede is een ter zijde afgebeeld hoofd, zonder baard of snor met een lange band om het hoofd. De derde, en waarschijnlijk de jongste is een morenkop, met kroeshaar en ringen door de oren en met een smalle wrong om het hoofd. Deze afbeelding komt ook voor in een 18e eeuws manuscript.
De afbeelding op het oude zegel vertoont een mannenkop met baard en snor en een gewrongen band, die ter weerszijden naar beneden hangt. Deze afbeedling komt ook voor op een spuitstuk van de brandweer uit de 17e eeuw en het zegel van de Hervormde kerk. Wat betreft de kleuren is alleen een op de last van de magistraten geschilderd schilderij bekend, waarop het hoofd in natuurlijke kleur met een witte doek op een veld van keel. Dit is echter maar een enkelvoudige afbeelding. Bij gebrek aan gegevens werden in 1816 de rijkskleuren verleend.
Literatuur : Honig, 1887; Van den Bergh, 1878; Sierksma, 1962; Beelaerts van Blokland, 17??