Beek en Donk
 |
Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens |
|
BEEK EN DONK
Provincie : Noord Brabant
Opheffing : 1997 Laarbeek
Toevoegingen : -
I : 28 september 1819
" Gevierendeeld door een smal streepkruis: I en IV in azuur 3 mispels van goud en een vrijkwartier van azuur beladen met een arend van goud, II en III in azuur een keper van goud verzeld van 3 klophamers van goud."
NB : In het register is geen tekst vermeld, alleen een tekening
II : 2 januari 1890
" Een gevierendeeld schild; het eerste en vierde van goud, beladen met 2 vijfbladige mispelbloemen van keel, geplaatst in den linker bovenhoek en in den rechter benedenhoek en met een vrijkwartier van keel, beladen met een adelaar van zilver, gesnaveld en geklauwd van azuur; het tweede en derde kwartier van zilver, beladen met een keper van sabel, en vergezeld van 3 rechtshellende klophamers van keel, geplaatst 2 en 1."
====Oorsprong/verklaring:====Het wapen is afgeleid van twee wapens van het geslacht van Leefdael. Dit geslacht is van 1643-1745 in bezit geweest van de heerlijkheid Beek en Donk. Het eerste en vierde kwartier is afgeleid van het oude wapen van Rogier van Leefdael, die tevens heer was van Hilvarenbeek; zijn wapen komt ook bij die gemeente voor. Dit wapen is bekend van een zegel van 1306. Hij was zelf niet in bezit van Beek en Donk.
Het tweede en derde kwartier zijn afgeleid van het wapen van Philips van Leefdael, die in 1643 heer werd van Beek en Donk. Hij voerde een gevierendeeld wapen, identiek aan het huidige gemeentewapen. Het wapen kwam al voor op een zegel uit 1649, dus vrij snel nadat Philips de heerlijkheid had verworven.
Een zegel uit 1692 vertoont de H. Michael, met voor zich het wapen Leefdael, gedekt door een kroon, omwonden met een parelsnoer. De kroon werd niet verleend, maar later wel aagevraagd bij het nieuwe wapen van Laarbeek. In dat wapen is voor Beek en Donk ook een molenijzer opgenomen, afgeleid van het wapen van de oudste heren van Beek en Donk uit het geslacht De Rover.
Het wapen werd in eerste instantie in de rijkskleuren verleend. Bij het tweede wapen zijn de oorspronkelijke kleuren in ere hersteld. In eerste instatntie wilde de gemeente dat als wapen het wapen van de familie De Jong werd verleend. Deze familie, die tevens de burgemeester leverde, was toen in het bezit van de heerlijkheid. Een afdruk van het zegel met het wapen Van Leefdael werd echter meegestuurd. De Raad van Adel is uitgegaan van de afdruk en heeft dus het Leefdael wapen verleend.
 Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910 |
 Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930 |
Als dorpswapen heeft de gemeenteraad van Laarbeek besloten het Leefdaelwapen te handhaven, echter nu gedekt door een gouden kroon, omwonden met een parelsnoer van vier windingen, en ter rechterzijde gehouden door de H.Michael in natuurlijke kleur, vleugels en uitrusting in goud, zilver, azuur en keel.
Dit is dus de afbeelding van het zegel uit 1692. De kroon is zeer ongebruikelijk op een dorpswapen.
Literatuur : Informatie gemeente Beek en Donk, 1996; De wapens en vlag van de gemeente Laarbeek. Rapport van de projectgroep samenwerkende heemkundekringen. Laarbeek, juni 1997.