Havelte

Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens

HAVELTE

Provincie  : Drenthe
Opheffing  : 1998 Westerveld
Toevoegingen : -

I : 14 maart 1941
"In zilver een heuvel van sabel, oprijzende uit de schildpunt en daarboven een schild van keel, beladen met een kruis van zilver."

II : 22 september 1953
"Doorsneden : I gedeeld : a) in keel een kruis van zilver,b) in zilver een heuvel van sabel, oprijzende uit de schildpunt,beladen met een spar van sinopel, II in goud een laurierstruikmet 3 takken van sinopel. Het schild gedekt met een gouden kroonvan 3 bladeren en 2 paarlen en gehouden door 2 wildemannen, omkransten omgord met loof, in de vrije hand een knods over de schouderhoudend, alles van natuurlijke kleur."

Oorsprong/verklaring

In beide wapens is het voornaamste symbool de berg met het wapen van het Sticht Utrecht. In de gemeente is de zogeheten Bisschopsberg gelegen, de plaats waar de bisschoppen van Utrecht zich als heerser over Drenthe lieten huldigen en later, de plaats waar de Drentse Landdag gehouden werd.

De gemeente had al in 1933 een wapen ingediend met de volgende omschrijving:
" In zilver een berg van sabel, dragende een groene denneboom, aan de stam waaraan is opgehangen een schild van keel, beladen met een kruis van zilver."

De Hoge Raad van Adel vond in dit ontwerp het Utrechtse schild wel erg klein worden en stelde het eerste wapen voor. De gemeente ging hier niet mee akkoord. Beide partijen wilden geen wijzigingen aanbrengen, zodat in 1935 de aanvraag werd ingetrokken.

In 1940 werd een nieuwe poging gewaagd door de gemeente met het volgende ontwerp:
"In zilver een berg van sabel met drie toppen, op elke top een spar van sinopel en in het schildhoofd vergezeld van een schild van keel, beladen met een kruis van zilver."

In 1941 werd opeens het eerste wapen verleend en niet de herziene aanvraag, zonder dat de gemeente er in gekend was. De gemeente gaf direct al duidelijk aan dat ze dit wapen niet wilde hebben en niet zou gebruiken. Het wapen is echter tot 1953 officieel het wapen van Havelte geweest.

In 1953 besloot de gemeente het niet gebruikte wapen te vervangen. Als eerste werd een gekwartileerd wapen ingediend:
" Gekwartileerd: I in keel een paalsgewijs geplaatste gouden pijl, waaroverheen een vijfbladerige kroon van hetzelfde; II In zilver drie dichtbebladerde struiken van purper op een terras van hetzelfde; III In zilver een sleutel van keel, de tweezijdige baard naar boven gericht, de steel eindigende in een geknopte malie, waarbinnen een kruis, ter weerszijden van de sleutel een hermelijnstaartje; IV in keel een schoorsteenhaal van zilver, vergezeld van drie eikenbladeren van hetzelfde, twee boven en één onder."

Dit ingewikkelde wapen werd door de Hoge Raad van Adel afgekraakt.

De kwartieren symboliseerden achtereenvolgens: I één van de pijlen van de Staten Generaal, die aangaven dan in Havelte de bevestiging cq inwijding van het gezag op de bisschopsberg; II het wapen van de familie Struuck, een in Havelte en omgeving belangrijke familie in de 17e eeuw; III de sleutel wijst op het spicarium (Zie Anloo), terwijl de hermelijnstaartjes herinneren aan Diever, waartoe Wapserveen (een der dorpen in de gemeente) vroeger behoorde; IV tenslotte is het wapen van de familie Linthorst Homan in gewijzigde kleuren. Deze familie is gedurende de laatste eeuw invloedrijk geweest in de gemeente.

Na een uitgebreide correspondentie tussen de gemeente en de Hoge Raad van Adel werd het vierde ontwerp goedgekeurd tot het huidige gemeentewapen. Het kruis symboliseert wederom het Sticht Utrecht, de boom met spar de Bisschopsberg, terwijl de lauriertakken het wapen Struuck vormen. De wildemannen tenslotte zijn een symbool voor de prehistorische bewoning in de gemeente.

Literatuur : Bontekoe, 1949; Bontekoe, 1955