Gorinchem: Difference between revisions
Knorrepoes (talk | contribs) m (Text replacement - "Het wapen in het Wapen- en Vlaggenboek van Gerrit Hesman uit 1708" to "Het wapen in het Wapen- en Vlaggenboek van Gerrit Hesman uit 1708") Tags: Mobile edit Mobile web edit |
Knorrepoes (talk | contribs) m (Text replacement - "''' :" to "''':") Tags: Mobile edit Mobile web edit |
||
| (13 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{ | {| class="wikitable" | ||
|- style="vertical-align:top;" | |||
''' | |[[File:gorinch1.jpg|center|350 px|alt=Wapen van {{PAGENAME}}/Arms (crest) of {{PAGENAME}}]]<center>Het wapen van 1816</center>[[File:gorinch2.jpg|center|350 px|alt=Wapen van {{PAGENAME}}/Arms (crest) of {{PAGENAME}}]]<center>Het wapen van 1982</center> | ||
| | |||
<center>''' {{uc:{{PAGENAME}}}} '''</center><br> | |||
'''Country''': Netherlands [[File:Netherlands.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
'''Province''': [[Zuid Holland]][[File:Zuidhol2.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
'''Additions''': | |||
* 1986 [[Arkel]] (ged) | |||
* 1986 [[Heukelum]] (ged) | |||
{{#display_map:51.8295,4.9744|width=250|height=250|zoom=7}} | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|+Official blazon | |||
|- | |||
|'''Dutch''' | |||
| | |||
* (1816) Van goud beladen met een poort met 2 torens, alles van keel, gedakt van lazuur en op dezelve 4 vanen van keel, en pointe een schild van zilver waarop 2 gebretesseerde en contragebretesseerde fascen van keel, het schild gedekt met eene kroon met 3 fleurons en vastgehouden door 2 klimmende leeuwen, alles van goud. (NB : de kroon heeft ook 2x3 parels.) | |||
* (1982) In goud een gekanteelde poort van keel, gedekt met 3 daken van azuur, waarop 4 naar links waaiende vanen van keel, in de poort een opgetrokken valhek van sabel en in de schildpunt een schildje van zilver, beladen met 2 beurtelings gekanteelde dwarsbalken van keel. Het schild gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2x3 parels en gehouden door 2 gouden leeuwen, getongd en genageld van keel. Wapenspreuk : Fortes Creantur Fortibus in Latijnse letters van keel op een lint van goud. | |||
|- | |||
|'''English''' | |||
| blazon wanted | |||
|} | |||
===Oorsprong/verklaring=== | |||
Het wapen is officieel verleend op 24 juli 1816 en gewijzigd op 24 maart 1982. | |||
De stad was tot 1412 de hoofdstad van het geslacht Van Arkel, die veel bezittingen hadden in de wijde omgeving. Het [[Arkel]] wapen is dan ook terug te vinden in een groot aantal gemeentewapens. | De stad was tot 1412 de hoofdstad van het geslacht Van Arkel, die veel bezittingen hadden in de wijde omgeving. Het [[Arkel]] wapen is dan ook terug te vinden in een groot aantal gemeentewapens. | ||
De oudste zegels van de stad uit de 14e eeuw vertonen een burcht vergezeld van een of meerdere schildjes met het wapen van Arkel. In het ene geval staat er een schild in de poortopening, in het andere staan er twee schildjes naast de burcht. | De oudste zegels van de stad uit de 14e eeuw vertonen een burcht vergezeld van een of meerdere schildjes met het wapen van Arkel. In het ene geval staat er een schild in de poortopening, in het andere staan er twee schildjes naast de burcht. | ||
Na de inname van de stad door de graven van Holland, wordt het Arkel schildje op de zegels vervangen door het wapen van Holland-Henegouwen-Beieren. In 1441 wordt dat wapen weer vervangen door het wapen van Philips de Goede van Bourgondie. Op de volgende generatie zegels, uit het midden der 17e eeuw wordt de burcht in een schild geplaatst en het Arkel schildje in ere hersteld. Dergelijke zegels blijven tot de Franse tijd in gebruik. | Na de inname van de stad door de graven van Holland, wordt het Arkel schildje op de zegels vervangen door het wapen van Holland-Henegouwen-Beieren. In 1441 wordt dat wapen weer vervangen door het wapen van Philips de Goede van Bourgondie. Op de volgende generatie zegels, uit het midden der 17e eeuw wordt de burcht in een schild geplaatst en het Arkel schildje in ere hersteld. Dergelijke zegels blijven tot de Franse tijd in gebruik. | ||
| Line 35: | Line 38: | ||
De voorstelling van het oudste zegel is dus ergens in de 14e of 15e eeuw als wapen opgenomen en sindsdien niet meer gewijzigd. Weliswaar zijn er vele varianten bekend, met meer of minder vaantjes etc, het basisprincipe bleef hetzelfde. In de 17e eeuw verschenen er meer en meer leeuwen rond het wapen, eveneens in allerlei varianten. | De voorstelling van het oudste zegel is dus ergens in de 14e of 15e eeuw als wapen opgenomen en sindsdien niet meer gewijzigd. Weliswaar zijn er vele varianten bekend, met meer of minder vaantjes etc, het basisprincipe bleef hetzelfde. In de 17e eeuw verschenen er meer en meer leeuwen rond het wapen, eveneens in allerlei varianten. | ||
In de Franse Tijd voerde de stad een zegel met een gevierendeeld wapen met het wapen van Koning Lodewijk Napoleon. Vergelijkbare zegels werden door steden van de Eerste Klasse gebruikt. | In de Franse Tijd voerde de stad een zegel met een gevierendeeld wapen met het wapen van Koning Lodewijk Napoleon. Vergelijkbare zegels werden door steden van de Eerste Klasse gebruikt. | ||
| Line 45: | Line 43: | ||
De spreuk verschijnt voor het eerst in 1749 in een door de stad gedrukt boek. De spreuk is waarschijnlijk ontleend aan Horatius' Carmina. Het is tevens de spreuk van de Deense Olifantsorde. Enig verband tussen beide is niet gevonden. De spreuk werd onregelmatig door de stad gevoerd. Wel werd de spreuk in 1815 door de gemeente aangevraagd, maar niet toegekend. Tot 1859 stond de spreuk bij het wapen op het gemeentehuis, daarna werd de spreuk niet meer gebruikt. Pas in 1980 werd het wapen aangepast aan de tekening en werd de spreuk alsnog verleend. | De spreuk verschijnt voor het eerst in 1749 in een door de stad gedrukt boek. De spreuk is waarschijnlijk ontleend aan Horatius' Carmina. Het is tevens de spreuk van de Deense Olifantsorde. Enig verband tussen beide is niet gevonden. De spreuk werd onregelmatig door de stad gevoerd. Wel werd de spreuk in 1815 door de gemeente aangevraagd, maar niet toegekend. Tot 1859 stond de spreuk bij het wapen op het gemeentehuis, daarna werd de spreuk niet meer gebruikt. Pas in 1980 werd het wapen aangepast aan de tekening en werd de spreuk alsnog verleend. | ||
===Afbeeldingen=== | |||
| | <gallery widths=250px heights=200px perrow=0> | ||
| | File:gorincz1.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Afdruk van het oudste zegel van Gorinchem en het eerste zegel met het Arkel wapen (Uit Telders, fig 2 en 3). | ||
File:Gorinchem16.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen in een [[:Category:Windhag city arms|16e eeuws manuscript]] | |||
File:gorincz2.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Varianten van het Gorinchemse wapen (17e eeuw) | |||
File:gorincz3.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Varianten van het Gorinchemse wapen (17e eeuw) | |||
File:Gorinchem17.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen in een 17e eeuws [https://bm-lille.fr/patrimoine/digital-viewer/c-16435 manuscript] | |||
File:Gorinchem1650.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen in 1650 | |||
File:Gorinchem.hes.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen in het [[Wapen- en Vlaggenboek Hesman|Wapen- en Vlaggenboek van Gerrit Hesman]] uit 1708 | |||
| | File:gorinchem3.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen op een oud stadsvaandel van 1713 (bron Her. Tijdschrift 2007, 16). | ||
File:gorinchemz1.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Oud zegel van de gemeente(jaar onbekend) | |||
File:gorinchem.ok.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen in de [[Oldenkott]] albums +/- 1910 | |||
File:gorinchem.hag.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen in de [[Koffie Hag albums]] +/- 1930 | |||
File:Gorinchem.newa.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen op een [[Newa]] bandje | |||
| | File:1966.wi2.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen op een [[Willem II]] bandje | ||
File:gorinchem.tile.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen op een [[:Category:Heraldic_tiles|heraldische tegel]] | |||
File:gorinchem4.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen op het gemeentehuis (2019, foto P. Damiaens, facebook) | |||
File:gorinchem.stg.jpg|alt=Wapen van Gorinchem/Arms (crest) of Gorinchem|Het wapen in een glas-in-lood paneel | |||
</gallery> | |||
[[Civic Heraldry Literature - Netherlands (Heraldische literatuur - Nederland)|'''Literatuur''']]: Telders, 1966 | |||
{{nl}} | |||
{{media}} | {{media}} | ||
[[Category:Nederlandse gemeentewapens G]] | [[Category:Nederlandse gemeentewapens G]] | ||
Latest revision as of 08:39, 16 June 2024
  |
Country: Netherlands  Province: Zuid Holland  Additions: |
| Dutch |
|
| English | blazon wanted |
Oorsprong/verklaring
Het wapen is officieel verleend op 24 juli 1816 en gewijzigd op 24 maart 1982.
De stad was tot 1412 de hoofdstad van het geslacht Van Arkel, die veel bezittingen hadden in de wijde omgeving. Het Arkel wapen is dan ook terug te vinden in een groot aantal gemeentewapens.
De oudste zegels van de stad uit de 14e eeuw vertonen een burcht vergezeld van een of meerdere schildjes met het wapen van Arkel. In het ene geval staat er een schild in de poortopening, in het andere staan er twee schildjes naast de burcht.
Na de inname van de stad door de graven van Holland, wordt het Arkel schildje op de zegels vervangen door het wapen van Holland-Henegouwen-Beieren. In 1441 wordt dat wapen weer vervangen door het wapen van Philips de Goede van Bourgondie. Op de volgende generatie zegels, uit het midden der 17e eeuw wordt de burcht in een schild geplaatst en het Arkel schildje in ere hersteld. Dergelijke zegels blijven tot de Franse tijd in gebruik.
De herintrede van het Arkel schildje is het gevolg van het plaatsen van het wapen op het zegel. In tegenstelling tot de zegels bleef de stad wel de burcht met het Arkel schildje in haar wapen voeren.
Aangezien er tegelijkertijd zegels in gebruik waren met het Hollandse wapen, het Bourgondische wapen en er een wapen gebruikt werd met het Arkel schildje, waren er dus drie versies in omloop!
De voorstelling van het oudste zegel is dus ergens in de 14e of 15e eeuw als wapen opgenomen en sindsdien niet meer gewijzigd. Weliswaar zijn er vele varianten bekend, met meer of minder vaantjes etc, het basisprincipe bleef hetzelfde. In de 17e eeuw verschenen er meer en meer leeuwen rond het wapen, eveneens in allerlei varianten.
In de Franse Tijd voerde de stad een zegel met een gevierendeeld wapen met het wapen van Koning Lodewijk Napoleon. Vergelijkbare zegels werden door steden van de Eerste Klasse gebruikt.
De spreuk verschijnt voor het eerst in 1749 in een door de stad gedrukt boek. De spreuk is waarschijnlijk ontleend aan Horatius' Carmina. Het is tevens de spreuk van de Deense Olifantsorde. Enig verband tussen beide is niet gevonden. De spreuk werd onregelmatig door de stad gevoerd. Wel werd de spreuk in 1815 door de gemeente aangevraagd, maar niet toegekend. Tot 1859 stond de spreuk bij het wapen op het gemeentehuis, daarna werd de spreuk niet meer gebruikt. Pas in 1980 werd het wapen aangepast aan de tekening en werd de spreuk alsnog verleend.
Afbeeldingen
Afdruk van het oudste zegel van Gorinchem en het eerste zegel met het Arkel wapen (Uit Telders, fig 2 en 3).
Het wapen in een 16e eeuws manuscript
Varianten van het Gorinchemse wapen (17e eeuw)
Varianten van het Gorinchemse wapen (17e eeuw)
Het wapen in een 17e eeuws manuscript
Het wapen in 1650
Het wapen in het Wapen- en Vlaggenboek van Gerrit Hesman uit 1708
Het wapen op een oud stadsvaandel van 1713 (bron Her. Tijdschrift 2007, 16).
Oud zegel van de gemeente(jaar onbekend)
Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910
Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930
Het wapen op een Newa bandje
Het wapen op een Willem II bandje
Het wapen op een heraldische tegel
Het wapen op het gemeentehuis (2019, foto P. Damiaens, facebook)
Het wapen in een glas-in-lood paneel
Literatuur: Telders, 1966
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse heraldiek |
Onderdeel van:  |
|
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
Contact and Support
Partners:
Your logo here ?
Contact us
© since 1995, Heraldry of the World, Ralf Hartemink 
Index of the site