Leiden: Difference between revisions
Knorrepoes (talk | contribs) m (Text replacement - " [[Category:Nederlandse " to " 50 px|Link=Netherlands[[Category:Nederlandse ") |
Knorrepoes (talk | contribs) m (Text replacement - "File:netherlands.gif" to "File:netherlands.jpg") |
||
| Line 104: | Line 104: | ||
[[Civic Heraldry Literature - Netherlands (Heraldische literatuur - Nederland)|Literatuur]] : vdBergh, 1878; Versprille, 1966; Gelre, 1414; Campardon, 1889 | [[Civic Heraldry Literature - Netherlands (Heraldische literatuur - Nederland)|Literatuur]] : vdBergh, 1878; Versprille, 1966; Gelre, 1414; Campardon, 1889 | ||
[[File:netherlands. | [[File:netherlands.jpg|50 px|Link=Netherlands]][[Category:Nederlandse gemeentewapens L]] | ||
[[Category:Zuid Holland]] | [[Category:Zuid Holland]] | ||
[[Category:Granted 1816]] | [[Category:Granted 1816]] | ||
[[Category:Granted 1950]] | [[Category:Granted 1950]] | ||
Revision as of 16:50, 12 April 2018
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse heraldiek  |
Onderdeel van:  |
|
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
LEIDEN
Provincie : Zuid Holland
Opheffing : -
Toevoegingen : -
I : 24 juli 1816
"Van zilver beladen met 2 sleutels van keel, geplaatst en sautoir. Het wapen gedekt met eene kroon met 5 fleurons, alles van goud en vastgehouden door 2 leeuwen van keel."
NB : de rechter leeuw is aanziend, de linker omziend.
II : 25 januari 1950
"In zilver 2 schuingekruiste sleutels van keel. Het schild van achteren gehouden met de linker voorklauw door een strijdbare leeuw van keel, in de rechter voorklauw opgeheven houdende in schuinlinkse stand een ontbloot zwaard van zilver met gouden gevest. Het geheel geplaatst op een vestingwal van steen in de natuurlijke kleur, waarin met Latijnse letters van sabel gebeiteld de wapenspreuk 'Haec Libertatis Ergo'."
Oorsprong/verklaring
De sleutels zijn het symbool van de beschermheilige van de stad, St.Petrus. De oudste kerk van de stad werd in 1121 door de Utrechtse bisschop Godewald gewijd aan St. Petrus. Wanneer de stad stadsrechten heeft verkregen is niet bekend, wel werden ze door Floris V in 1266 uitgebreid en bevestigd.
Wanneer de eerste zegels zijn gemaakt en welke voorstelling daarop stond is niet bekend. Er is een kleinzegel bekend met daarop een enkele sleutel, waarvan vermoed wordt dat het het oudste zegel van de stad is. Het is echter een los zegel en de toepassing is dus niet bekend. Het oudste bekende en gedateerde zegel is in gebruik geweest van 1293-1420 en vertoont St. Petrus in een Gothische tempel. Er komt geen sleutel op voor.
Er zijn nog enkele andere zegels bekend uit de 13-15e eeuw met de Heilige, maar zonder sleutels. Pas op een contrazegel in gebruik van 1364-1416 komen twee gekruiste sleutels voor. Op een signet, waarschijnlijk uit de 14-15e eeuw (er zijn geen toepassingen van bekend) komen ze voor het eerst voor op een wapenschild, aan de voet van de Heilige. Op eigenlijk alle volgende zegels komt dit wapenbeeld alleen of meerdere keren voor.
 Een van de eerste zegels met de sleutels op een schild (1393-1576)(Uit Versprille, 1966 blz 156, zegel nr 6) |
Het eerste wapen met een enkele leeuw komt voor op een zegel uit 1587-1694. De leeuw houdt in de rechtervoorklauw een opgeheven zwaard. Deze afbeelding komt, in diverse uitvoeringen, voor tot in de 18e eeuw.
 Een zegel met het wapen gehouden door een leeuw (1587-1694) (Uit Versprille, 1966 blz 158, zegel nr 9) |
In de loop van de 18e eeuw komen er zegels met het wapen gehouden door twee aanziende leeuwen
 Een zegel met het wapen gehouden door twee leeuwen (1733).(Uit Versprille, 1966 blz 162, zegel nr 16) |
Aan het eind van de 18e eeuw verschijnt echter de enkele leeuw met zwaard weer. In de Franse tijd zijn er verschillende zegels in gebruik, zowel met een, als twee leeuwen en ook een zegel met achter het wapen twee schuingekruiste lictorenbundels, een speer en een vrijheidshoed.
Na inlijving bij het Franse keizerrijk werd aan Leiden het recht verleend (op 29 augustus 1813) het wapen te vermeerderen met een vrijkwartier voor de steden van de tweede klasse. Dit vrijkwartier vertoonde een gouden N op een blauwe ondergrond. Of dit wapen ooit is gebruikt is me niet bekend.
Na de Franse tijd komen er alleen nog zegels voor met twee leeuwen, beide aanziend. Bij de aanvraag werd een van de laatste zegels bijgevoegd, zodat het wapen werd verleend met twee leeuwen. Waarom de ene leeuw aanziend en de andere omziend werd getekend is niet bekend.
Het tweede wapen komt dus meer overeen met de oorspronkelijke zegelvoorstellingen.
Behalve op de stadszegels komt het wapen ook voor op allerlei andere zegels van Leidse overheidsorganen en zegels van de stad Leiden als ambachtsheer van Zoeterwoude, Leiderdorp, Oegstgeest en De Vennip.
Ook op diverse publicaties en andere afbeeldingen komt het wapen veelvuldig voor. In de meeste gevallen is de voorstelling gelijk aan de voorstellingen op de zegels. Echter, op noodgeld uitgegeven tijdens het beleg van Leiden in 1574 komt een vreemde variant van de leeuw voor. Op de ene kant staat het wapen met de twee sleutels, op de andere kant echter staat de leeuw met in zijn klauwen een speer en een muts.
 Noodgeld uit 1575. |
 Het wapen in de Continentale Verlags-Anstalt album, +/- 1910 |
 Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910 |
 Het wapen op een Engels cigarettenkaartje, +/- 1912 |
 Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930 |
 Het wapen in de Abadie albums, +/- 1933 |
 Het wapen op een Hema lucifersetiket |
 |
 Het wapen op heraldische tegels |
 |
 |
 Het wapen op heraldische sigarenbandjes |
 |
 Het wapen in een heraldische kwartetspel |
 Het wapen in een heraldische kwartetspel |
 Het wapen op een ansichtskaart |
Afbeeldingen van het wapen in de stad (foto's auteur, tenzij anders aangegeven):
 Het wapen op de Breestraat 101 (bron) |
 Het wapen op de Oude Singel 30 (bron) |
 |
 |
 |
 |
 |
In het manuscript van heraut Gelre (1414) wordt melding gemaakt van het wapen van Dirk III van Wassenaar, burggraaf van Leiden. Zijn wapen vertoont een gevierendeeld schild; I en IV in keel drie wassenaars van goud (Wassenaar) en II en III in azuur een dwarsbalk van goud. Dit laatste wapen wordt geneoemd als zijnde van Leiden. Of dit wapen ooit als stadswapen heeft gefungeerd is niet bekend.
Contact and Support
Partners:
Your logo here ?
Contact us
© since 1995, Heraldry of the World, Ralf Hartemink 
Index of the site
Literatuur : vdBergh, 1878; Versprille, 1966; Gelre, 1414; Campardon, 1889