Helmond

Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek

Portaal Nederlandse heraldiek	Onderdeel van: Heraldry of the World
Nederlandse heraldiek: Provinciewapens Gemeentewapens Waterschapswapens Dorpswapens Heerlijkheidswapens Religieuze wapens Militaire heraldiek Overige Nederlandse wapens Familie- en persoonswapens Overzeese heraldiek: (Engelstalig) Nederlandse Antillen Aruba Curaçao Sint Maarten Indonesia (waaronder Nederlandsch Indië) Sri Lanka (waaronder Nederlands Ceylon) Nieuw Walcheren Overzicht van heraldische organisaties Totaal aantal pagina's: 19.249 Waarvan afbeeldingen: 16.668	Nederlandse heraldische verzamelobjecten (selectie) Heraldische postzegels Stadspost Ansichtkaarten Koffie Hag albums Turmac albums Oldenkott albums Overige zegels en kaarten Sigarenbandjes Suikerzakjes Lucifersmerken Collecties en Archieven De Geldere (Gemeentewapens) Meijerink (Gemeentewapens) Collectie 1 (Diverse wapens) Houtsnijwerk (Gemeentewapens) Heraldisch Compendium Archief W.A. van Ham Archief Druif Nederlandse heraldische literatuur

HELMOND

Provincie : Noord Brabant
Opheffing : -
Toevoegingen : 1968 Stiphout (ged)

I : 16 juli 1817
"Zijnde van lazuur, beladen met eenen links en profil gelardeerden antieken helm, aimé van een vogeltje perché op een afgehouwen tak, met 2 beugels boven den helm bevestigd, alles van goud. Het schild gedekt met eene gouden kroon van 5 fleurons."

II : 12 maart 1924
"In keel een omgewende tournooihelm, met als helmteken 3 eiketakjes, en een vogeltje op het middelste daarvan, alles van goud. Het schild gedekt door een gouden kroon van 5 bladeren"

Wapen van Helmond

Oorsprong/verklaring

Het is een duidelijk sprekend wapen. De eerste afbeelding van een helm op een zegel van Helmond dateert uit 1241, echter zonder helmteken of schild. Op een zegel uit 1356 zijn de vogel en de eikentakken als helteken opgenomen.

Zegel van Helmond van 1355

De eikentakken zijn waarschijnlijk afgeleid van het oudste tegenzegel van de stad, waarop een eikenboom staat, vergelijkbaar met andere zegels uit de omgeving (Oerle, Heeze, Leende...), wat waarschijnlijk vrijheidsrechten aanduidde. Het vogeltje is waarschijnlijk gewoon een vorm van vlakvulling geweest, hetgeen gebruikelijk was op zegels.

De eerste vermelding van de kleuren dateert uit de 16e eeuw, waarin zilver op keel genoemd wordt. Dit zijn de kleuren van het voormalige Hertogdom Leuven en Brabant.

Het wapen op een kaart uit 1664 (bron)

In de loop der tijden is zowel de vorm als de stand aangepast aan de geldende ideeën, zo ook in 1817 bij de verlening in rijkskleuren, die in 1924 weer ongedaan werd gemaakt. Overigens werd de kroon pas voor het eerst in 1817 aangebracht.

Le Roy geeft in zijn beschrijving van Brabant het wapen wel in de huidige kleuren, alleen zonder de eikentakken en het vogeltje.

In 1920 wendde de gemeente zich tot de Hoge Raad van Adel met het verzoek het wapen te wijzigen. De gemeente (en de Rijksarchivaris van Noord-Brabant) meenden dat het feitelijke stadssymbool de helm was, terwijl de boom een typisch Brabants vrijheidssymbool was. Om dit duidelijker te maken stelde de gemeente voor als wapen alleen een (kale) toernooihelm te voeren, terwijl het gehele schild opgehangen werd aan een lindeboom (vergelijk Waalwijk) ipv een eikenboom. Op basis van de oude zegels (zie boven) baseerde de Hoge Raad van Adel dat beide symbolen al in de 14e eeuw werden gecombineerd en dat daarom een wapenwijziging niet gewenst was.
Tegelijkertijd erkende de Raad dat de kleuren in 1817 verkeerd verleend waren en stelde de huidige kleuren voor. Het duurde echter nog 4 jaar eer het nieuwe wapen verleend werd.