Naarden

Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek

Portaal Nederlandse heraldiek	Onderdeel van: Heraldry of the World
Nederlandse heraldiek: Provinciewapens Gemeentewapens Waterschapswapens Dorpswapens Heerlijkheidswapens Religieuze wapens Militaire heraldiek Overige Nederlandse wapens Familie- en persoonswapens Overzeese heraldiek: (Engelstalig) Nederlandse Antillen Aruba Curaçao Sint Maarten Indonesia (waaronder Nederlandsch Indië) Sri Lanka (waaronder Nederlands Ceylon) Nieuw Walcheren Overzicht van heraldische organisaties Totaal aantal pagina's: 19,242 Waarvan afbeeldingen: 16,661	Nederlandse heraldische verzamelobjecten (selectie) Heraldische postzegels Stadspost Ansichtkaarten Koffie Hag albums Turmac albums Oldenkott albums Overige zegels en kaarten Sigarenbandjes Suikerzakjes Lucifersmerken Collecties en Archieven De Geldere (Gemeentewapens) Meijerink (Gemeentewapens) Collectie 1 (Diverse wapens) Houtsnijwerk (Gemeentewapens) Heraldisch Compendium Archief W.A. van Ham Archief Druif Nederlandse heraldische literatuur

NAARDEN

Provincie : Noord Holland
Opheffing : 2016 Gooise Meren
Toevoegingen : 1966 Weesperkarspel (ged, 1846 Bijlmermeer)

I : 26 juni 1816
"Van goud, waarop een dubbelden arend van sabel."

Oorsprong/verklaring

Volgens een sage in 936 verleend door keizer Otto II. Rond dat jaar was Naarden gesticht door het klooster van Elten (bij Kleef). De bovenstaande verklaring is echter niet mogelijk. De heraldiek is pas ontstaan aan het einde van de 11e eeuw. Er zijn weliswaar aanwijzingen dat wapens gevoerd werden rond de invasie van de Normandiers in Engeland (1066), maar daar zijn geen bewijzen van. De eerste wapens waren zuiver persoonswapens, steden voerden pas ongeveer een eeuw later wapens. Dit geeft al aan dat het wapen van Naarden niet voor 1200 zal zijn ontstaan.

Een tweede aspect is de voorstelling, de dubbele adelaar. De adelaar was (en is) het symbool van Duitsland. De Duitse keizers in de Middeleeuwen voerden al een adelaar als wapen. Diverse steden verkregen, om verschillende redenen, recht om de Duitse adelaar te voeren. Waarschijnlijk gold dit ook voor Naarden.

De Duitse rijksadelaar was echter éénkoppig tot in het begin der 15e eeuw. Weliswaar zijn er munten bekend van keizer Karel IV (-1378) met daarop een dubbelkoppige adelaar, maar de dubbele adelaar werd pas officieel het rijkswapen in 1443 door keizer Sigismund.

Dit maakt de verlening tijdens de regering van Otto II uiterst onwaarschijnlijk. Ook andere Nederlandse steden met een dubbelkoppige adelaar in het wapen (Groningen, Nijmegen) verkregen deze wapens pas in de 15e eeuw. Bovendien waren alle rechten van de abdij over het gebied al in 1280 overgedragen aan Graaf Floris V van Holland.

Naarden verkreeg wel al in 1255 (of rond 1300) stadsrechten. Meestal gaf dat aanleiding tot het slaan van een eigen zegel en introductie van een stadswapen. Het is niet bekend of dat ook bij Naarden gebeurde. De oudst bekende zegels dateren van 1534 en vertonen de dubbele adelaar.

Een andere verklaring voor het wapen wordt gegeven door Sierksma.
Hij gaat ervan uit dat het wapen een samenvoeging is van twee verschillende adelaars. In de 12e eeuw werd het huidige Gooi waarschijnlijk bewoond door Friezen. Het symbool voor Friesland was de halve adelaar (met opgetrokken poot). Toen het gebied in bezit kwam van de abdij van Elten werd deze adelaar samengevoegd met de Duitse (eenkoppige) adelaar.

Deze verklaring is evenmin niet logisch. Ten eerste was de Friese halve adelaar typisch persoonsgebonden, ten tweede, waarom zou de abdij van Elten de Duitse adelaar opnemen in het wapen van Naarden ? Meestal werd in een dergelijk geval het wapen van het klooster, de patroonheilige (hier St. Vitus) of het wapen van de abt opgenomen, niet het wapen van de (ver verwijderde) keizer.

De oorsprong van het wapen van Naarden zal waarschijnlijk wel nooit duidelijk worden !

Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910	Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930
Het wapen op een Newa bandje
Het wapen op heraldische tegels
Het wapen in de stad (bron)	Het wapen in de stad (bron)