Tongelre

Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek

Portaal Nederlandse heraldiek	Onderdeel van: Heraldry of the World
Nederlandse heraldiek: Provinciewapens Gemeentewapens Waterschapswapens Dorpswapens Heerlijkheidswapens Religieuze wapens Militaire heraldiek Overige Nederlandse wapens Familie- en persoonswapens Overzeese heraldiek: (Engelstalig) Nederlandse Antillen Aruba Curaçao Sint Maarten Indonesia (waaronder Nederlandsch Indië) Sri Lanka (waaronder Nederlands Ceylon) Nieuw Walcheren Overzicht van heraldische organisaties Totaal aantal pagina's: 19.248 Waarvan afbeeldingen: 16.667	Nederlandse heraldische verzamelobjecten (selectie) Heraldische postzegels Stadspost Ansichtkaarten Koffie Hag albums Turmac albums Oldenkott albums Overige zegels en kaarten Sigarenbandjes Suikerzakjes Lucifersmerken Collecties en Archieven De Geldere (Gemeentewapens) Meijerink (Gemeentewapens) Collectie 1 (Diverse wapens) Houtsnijwerk (Gemeentewapens) Heraldisch Compendium Archief W.A. van Ham Archief Druif Nederlandse heraldische literatuur

TONGELRE

Provincie : Noord Brabant
Opheffing : 1920 Eindhoven
Toevoegingen : -

I : 16 juli 1817
"In goud 2 naast elkaar geplaatste schildjes; het rechtse gevierendeeld met een streepkruis van goud : I en IV in azuur 3 lelies van goud en een vrijkwartier van azuur beladen met een zoom van goud en een adelaar van hetzelfde; II en III : in azuur een keper van goud, vergezeld van 3 klophamers van hetzelfde; over alles heen een hartschild van goud, beladen met een schuinbalk van azuur; het linkse van azuur, beladen met een streepkruis van goud, in ieder kwartier vergezeld van een leeuw van hetzelfde."

NB : In het register is geen tekst vermeld, alleen een tekening

Oorsprong/verklaring

De oudste vermelding van een schepenbank in Tongelre dateert van 1368. Een zegel wordt genoemd in 1392, maar de oudste afdruk dateert iot 1413. In 1599 werd een tweede zegel gesneden, wat gebruikt werd tot 1810. Beide zegels vertonen de afbeelding van Sint Maarten te paard, met zijn zwaard zijn mantel doosnijdend voor een bedelaar. Onder het hoofd van het paard staat een schildje met het hertogelijke wapen, gevierendeeld de leeuwen van Brabant en Limburg.

Het oude zegel van Tongelre

De burgemeester verzocht in 1815 aan de Hoge Raad van Adel om als wapen Sint Maarten op te nemen, met een klein schildje met twee (?) leeuwen. Helaas was het zegelstempel verloren gegaan, dus hij kon verder geen afdruk meesturen. In plaats daarvan stuurde hij een stempel mee, waaraan een papiertje hing met de tekst Commune de Tongelre. Echter, noch de burgemeester noch een van de andere (oud-)ambtenaren had het daarop voorkomende wapen ooit gezien, aldus de brief. De Hoge Raad van Adel negeerde het verzoek voor Sint Maarten en verleende het wapen zoals op het bijgevoegde stempel voorkwam. Aangezien er geen kleuren werden vermeld, werd het in de Rijkskleuren verleend. Het meegestuurde zegel was echter niet dat van Tongelre, maar van Stiphout van 1704, zie aldaar. Tongelre kreeg dus als wapen de afbeelding van het wapen op het zegel van Stiphout in volkomen verkeerde kleuren...

De twee schildjes zijn het wapen van de familie Van Leefdaal en het hertogelijke wapen.

Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910

Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930

In 1996 stelde de Noord-Brabantse commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde voor het wapen aan te passen en te gebruiken als dorpswapen. In plaats van het wapen van Stiphout werd een wapen ontworpen met de Brabantse leeuw en een dwarsbalk uit het wapen van de familie Van Coudenhoven, heren van het eind van de 16e eeuw tot de afschaffing van de heerlijkheid in 1641. Aangezien de familie de afschaffing niet erkende, noemden ze zich tot in de 18e eeuw Heren van Tongelre.