Dordrecht: Difference between revisions
Knorrepoes (talk | contribs) m (Text replacement - "{{media}} Literatuur :" to " '''Literatuur''':") |
Knorrepoes (talk | contribs) m (Text replacement - " :" to ":") |
||
| (15 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{ | {| class="wikitable" | ||
|- style="vertical-align:top;" | |||
|[[File:dordrecht.jpg|center|350 px|alt=Wapen van {{PAGENAME}}/Arms (crest) of {{PAGENAME}}]] | |||
| | |||
<center>''' {{uc:{{PAGENAME}}}} '''</center><br> | |||
'''Country''': Netherlands [[File:Netherlands.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
'''Province''': [[Zuid Holland]][[File:Zuidhol2.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
'''Additions''': | |||
* 1970 [[Dubbeldam]] | |||
** 1856 [[De Mijl]] | |||
** 1856 [[Wieldrecht]] | |||
{{#display_map:51.7968,4.6721|width=250|height=250|zoom=7}} | |||
|} | |||
''' | {| class="wikitable" | ||
|+Official blazon | |||
|- | |||
|'''Dutch''' | |||
| Van keel beladen met een pal van zilver. Het schild gedekt met een kroon en 3 fleurons, alles van goud en 5 paarlen, en ten wederzeide vastgehouden door een griffioen van goud. (NB: Op de registertekening heeft de kroon maar 2 parels.) | |||
|- | |||
|'''English''' | |||
| blazon wanted | |||
|} | |||
===Oorsprong/verklaring=== | |||
Het wapen is officieel verleend op 24 juli 1816. | |||
Dordrecht is Hollands oudste stad, maar wanneer de stadsrechten precies zijn verleend is niet bekend. In een charter van 1200 wordt reeds gesproken van een schout van Dordrecht, terwijl in een document uit 1220 schout, schepenen en raad genoemd worden, hetgeen duidt op een stedelijk karakter. Dit document behelst de gift van een som geld aan de Graaf van Holland, en werd pas in 1828 (!) vervallen verklaard. Al die tijd heeft de stad braaf aan de verplichting voldaan. | Dordrecht is Hollands oudste stad, maar wanneer de stadsrechten precies zijn verleend is niet bekend. In een charter van 1200 wordt reeds gesproken van een schout van Dordrecht, terwijl in een document uit 1220 schout, schepenen en raad genoemd worden, hetgeen duidt op een stedelijk karakter. Dit document behelst de gift van een som geld aan de Graaf van Holland, en werd pas in 1828 (!) vervallen verklaard. Al die tijd heeft de stad braaf aan de verplichting voldaan. | ||
Wanneer de oudste stadszegels zijn gesneden is evenmin bekend. Het oudste bekende zegel hangt aan een stuk uit 1240. De enige andere afdruk dateert uit 1255. Het zegelt vertoont een kerk (zie figuur hieronder). Als tegenzegel wordt een zegel met een roos gebruikt. | Wanneer de oudste stadszegels zijn gesneden is evenmin bekend. Het oudste bekende zegel hangt aan een stuk uit 1240. De enige andere afdruk dateert uit 1255. Het zegelt vertoont een kerk (zie figuur hieronder). Als tegenzegel wordt een zegel met een roos gebruikt. | ||
Eind 13e eeuw komt een nieuw zegel in gebruik (oudste afdruk 1296). Dit zegel vertoont nu een burcht, omsloten door muren. Deze voorstelling bleef gehandhaafd op alle latere stadszegels, van alle typen. Een voorbeeld staat hieronder. Als tegenzegel werd in de meeste gevallen een zegel met een leeuw op een wapen gebruikt. Dit was de Hollandse leeuw, die ook in gebruik bleef nadat de graven geen gezag meer hadden in de stad. | Eind 13e eeuw komt een nieuw zegel in gebruik (oudste afdruk 1296). Dit zegel vertoont nu een burcht, omsloten door muren. Deze voorstelling bleef gehandhaafd op alle latere stadszegels, van alle typen. Een voorbeeld staat hieronder. Als tegenzegel werd in de meeste gevallen een zegel met een leeuw op een wapen gebruikt. Dit was de Hollandse leeuw, die ook in gebruik bleef nadat de graven geen gezag meer hadden in de stad. | ||
Pas in 1775 verschenen er zegels met het wapen. In dat jaar besloot de raad dat het tijd werd voor een nieuw zegel en dat de oude voorstelling had afgedaan, aangezien de stad al over onheugelijke tijden beschikte over een wapen. Op het nieuwe zegel stond dan ook het wapen, met als enige verschil met het huidige wapen een kroon van vijf bladeren. Het wapen stond al veel eerder afgebeeld op zegels, namelijk als tegenzegel van het zegel ten zaken in de 16e eeuw. Ook de staalmeesters (=keurmeesters) van het laken van de stad maakten gebruik van een zegel. Tot in de 17e eeuw was de voorstelling identiek aan het stadszegel, maar in 1674 verscheen voor het eerst het stadswapen op de zegels (echter zonder kroon), zie onder. | Pas in 1775 verschenen er zegels met het wapen. In dat jaar besloot de raad dat het tijd werd voor een nieuw zegel en dat de oude voorstelling had afgedaan, aangezien de stad al over onheugelijke tijden beschikte over een wapen. Op het nieuwe zegel stond dan ook het wapen, met als enige verschil met het huidige wapen een kroon van vijf bladeren. Het wapen stond al veel eerder afgebeeld op zegels, namelijk als tegenzegel van het zegel ten zaken in de 16e eeuw. Ook de staalmeesters (=keurmeesters) van het laken van de stad maakten gebruik van een zegel. Tot in de 17e eeuw was de voorstelling identiek aan het stadszegel, maar in 1674 verscheen voor het eerst het stadswapen op de zegels (echter zonder kroon), zie onder. | ||
===Zegels=== | |||
| | <gallery widths=250px heights=200px perrow=0> | ||
File:dordrez1.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het oudste stadszegel van Dordrecht (1255) en een 17e eeuwse reconstructie hiervan (Uit: Busch, fig 1 en 2). | |||
File:dordrez2.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het grootzegel van de stad uit 1339 (Uit: Busch, fig 4). | |||
File:dordrez3.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het keurzegel van de lakenhandel uit 1674 (Uit: Busch, fig 12). | |||
</gallery> | |||
Het wapen zelf is waarschijnlijk ontstaan in de 13-14e eeuw, maar bewijzen ontbreken. Al in de 13e eeuw voerden de schepen uit de stad banieren met rode en witte banen. Die kleuren kunnen afgeleid zijn van de heerlijkheid Merwede, dat een wapen voerde van keel met een zilveren dwarsbalk. Of het stadswapen hiervan afgeleid is, is echter niet bekend. De oudste afbeelding van het wapen dateert echter pas uit 1430 op een schilderij. De griffioenen zijn waarschijnlijk verleend door hertog Jan van Beieren. Hij verleende de stad verschillende privileges en voerde zelf ook twee griffioenen als schildhouder. Een bewijs van verlening bestaat echter niet. In de loop der tijd is het wapen verder niet gewijzigd, al wordt het in de 17e eeuw ook wel gehouden door de stedemaagd, waarbij de griffioenen natuurlijk niet afgebeeld worden. De kroon verschilt ook regelmatig van vorm en aantal bladeren en parels. | Het wapen zelf is waarschijnlijk ontstaan in de 13-14e eeuw, maar bewijzen ontbreken. Al in de 13e eeuw voerden de schepen uit de stad banieren met rode en witte banen. Die kleuren kunnen afgeleid zijn van de heerlijkheid Merwede, dat een wapen voerde van keel met een zilveren dwarsbalk. Of het stadswapen hiervan afgeleid is, is echter niet bekend. De oudste afbeelding van het wapen dateert echter pas uit 1430 op een schilderij. De griffioenen zijn waarschijnlijk verleend door hertog Jan van Beieren. Hij verleende de stad verschillende privileges en voerde zelf ook twee griffioenen als schildhouder. Een bewijs van verlening bestaat echter niet. In de loop der tijd is het wapen verder niet gewijzigd, al wordt het in de 17e eeuw ook wel gehouden door de stedemaagd, waarbij de griffioenen natuurlijk niet afgebeeld worden. De kroon verschilt ook regelmatig van vorm en aantal bladeren en parels. | ||
| Line 39: | Line 45: | ||
In de Franse Tijd is getracht de voorstelling te veranderen, om met oude tradities te breken. Helemaal breken wilde men blijkbaar niet, want alleen de vormgeving en de plaatsing van de griffioenen werd steeds gewijzigd, de griffioenen zelf werden niet verwijderd. Deze veranderingen hielden echter geen stand en de burgemeester vroeg in 1815 gewoon het oude stadswapen aan. | In de Franse Tijd is getracht de voorstelling te veranderen, om met oude tradities te breken. Helemaal breken wilde men blijkbaar niet, want alleen de vormgeving en de plaatsing van de griffioenen werd steeds gewijzigd, de griffioenen zelf werden niet verwijderd. Deze veranderingen hielden echter geen stand en de burgemeester vroeg in 1815 gewoon het oude stadswapen aan. | ||
Er bestaat nog een andere sage over de herkomst van het wapen, namelijk afgeleid van de slag op de Maas in 1351. Bij deze slag (tussen den Hoeken en Kabeljauwen) vloeide zoveel bloed, dat de oevers rood gekleurd waren, waartussen zich een zilveren rivier kronkelde. | Er bestaat nog een andere sage over de herkomst van het wapen, namelijk afgeleid van de slag op de Maas in 1351. Bij deze slag (tussen den Hoeken en Kabeljauwen) vloeide zoveel bloed, dat de oevers rood gekleurd waren, waartussen zich een zilveren rivier kronkelde. | ||
===Afbeeldingen=== | |||
| | <gallery widths=250px heights=200px perrow=0> | ||
| | File:Dordrechtgo.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in de Armorial Gorrevod (1460) | ||
|- | File:Dordrecht1459.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in een manuscript uit 1459 | ||
| | File:Dordrecht16.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in een [[:Category:Windhag city arms|16e eeuws manuscript]] | ||
File:Dordrecht1543.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in een 16e eeuws manuscript | |||
File:Dordrechtga.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in een [[:Category:Grand armorial|16e eeuws manuscript]] | |||
| | File:Dordrecht17.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in een 17e eeuws [https://bm-lille.fr/patrimoine/digital-viewer/c-16435 manuscript] | ||
File:Dordrecht1650.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in 1650 | |||
File:Dordrecht.hes.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in het [[Wapen- en Vlaggenboek Hesman|Wapen- en Vlaggenboek van Gerrit Hesman]] uit 1708 | |||
| | File:dordrecht.ok.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in de [[Oldenkott]] albums +/- 1910 | ||
| | File:dordrecht.cva.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in een Duits [[Continentale Verlags-Anstalt|album]] van rond 1905 | ||
| | File:dordrecht.hag.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen in de [[Koffie Hag albums]] +/- 1930 | ||
| | File:1965.wi2.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen op een [[Willem II]] bandje | ||
File:Dordrechtgas.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen op een gaspenning (1920-1950) | |||
File:dordrecht.tile.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen op een [[:Category:Heraldic_tiles|heraldische tegel]] | |||
File:Dordrechtp1.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Poststempel 1987 | |||
File:Dordrechtp.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Poststempel 1994 | |||
File:Dordrechtm.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen op een lokale munt | |||
File:Dordrecht2.suiker.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen op een [[Netherlands (sugar packets) municipalities|suikerzakje]] | |||
File:Dordrecht3.suiker.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen op een [[Netherlands (sugar packets) municipalities|suikerzakje]] | |||
File:Dordrecht6.suiker.jpg|alt=Wapen van Dordrecht/Arms (crest) of Dordrecht|Het wapen op een [[Netherlands (sugar packets) municipalities|suikerzakje]] | |||
</gallery> | |||
[[Civic Heraldry Literature - Netherlands (Heraldische literatuur - Nederland)|'''Literatuur''']]: Busch, 1966 | |||
{{nl}} | |||
{{media}} | |||
[[Category:Nederlandse gemeentewapens D]] | [[Category:Nederlandse gemeentewapens D]] | ||
[[Category:Zuid Holland]] | [[Category:Zuid Holland]] | ||
[[Category:Granted 1816]] | [[Category:Granted 1816]] | ||
Latest revision as of 11:05, 11 August 2024
 |
Country: Netherlands  Province: Zuid Holland  Additions:
|
| Dutch | Van keel beladen met een pal van zilver. Het schild gedekt met een kroon en 3 fleurons, alles van goud en 5 paarlen, en ten wederzeide vastgehouden door een griffioen van goud. (NB: Op de registertekening heeft de kroon maar 2 parels.) |
| English | blazon wanted |
Oorsprong/verklaring
Het wapen is officieel verleend op 24 juli 1816.
Dordrecht is Hollands oudste stad, maar wanneer de stadsrechten precies zijn verleend is niet bekend. In een charter van 1200 wordt reeds gesproken van een schout van Dordrecht, terwijl in een document uit 1220 schout, schepenen en raad genoemd worden, hetgeen duidt op een stedelijk karakter. Dit document behelst de gift van een som geld aan de Graaf van Holland, en werd pas in 1828 (!) vervallen verklaard. Al die tijd heeft de stad braaf aan de verplichting voldaan.
Wanneer de oudste stadszegels zijn gesneden is evenmin bekend. Het oudste bekende zegel hangt aan een stuk uit 1240. De enige andere afdruk dateert uit 1255. Het zegelt vertoont een kerk (zie figuur hieronder). Als tegenzegel wordt een zegel met een roos gebruikt.
Eind 13e eeuw komt een nieuw zegel in gebruik (oudste afdruk 1296). Dit zegel vertoont nu een burcht, omsloten door muren. Deze voorstelling bleef gehandhaafd op alle latere stadszegels, van alle typen. Een voorbeeld staat hieronder. Als tegenzegel werd in de meeste gevallen een zegel met een leeuw op een wapen gebruikt. Dit was de Hollandse leeuw, die ook in gebruik bleef nadat de graven geen gezag meer hadden in de stad.
Pas in 1775 verschenen er zegels met het wapen. In dat jaar besloot de raad dat het tijd werd voor een nieuw zegel en dat de oude voorstelling had afgedaan, aangezien de stad al over onheugelijke tijden beschikte over een wapen. Op het nieuwe zegel stond dan ook het wapen, met als enige verschil met het huidige wapen een kroon van vijf bladeren. Het wapen stond al veel eerder afgebeeld op zegels, namelijk als tegenzegel van het zegel ten zaken in de 16e eeuw. Ook de staalmeesters (=keurmeesters) van het laken van de stad maakten gebruik van een zegel. Tot in de 17e eeuw was de voorstelling identiek aan het stadszegel, maar in 1674 verscheen voor het eerst het stadswapen op de zegels (echter zonder kroon), zie onder.
Zegels
Het oudste stadszegel van Dordrecht (1255) en een 17e eeuwse reconstructie hiervan (Uit: Busch, fig 1 en 2).
Het grootzegel van de stad uit 1339 (Uit: Busch, fig 4).
Het keurzegel van de lakenhandel uit 1674 (Uit: Busch, fig 12).
Het wapen zelf is waarschijnlijk ontstaan in de 13-14e eeuw, maar bewijzen ontbreken. Al in de 13e eeuw voerden de schepen uit de stad banieren met rode en witte banen. Die kleuren kunnen afgeleid zijn van de heerlijkheid Merwede, dat een wapen voerde van keel met een zilveren dwarsbalk. Of het stadswapen hiervan afgeleid is, is echter niet bekend. De oudste afbeelding van het wapen dateert echter pas uit 1430 op een schilderij. De griffioenen zijn waarschijnlijk verleend door hertog Jan van Beieren. Hij verleende de stad verschillende privileges en voerde zelf ook twee griffioenen als schildhouder. Een bewijs van verlening bestaat echter niet. In de loop der tijd is het wapen verder niet gewijzigd, al wordt het in de 17e eeuw ook wel gehouden door de stedemaagd, waarbij de griffioenen natuurlijk niet afgebeeld worden. De kroon verschilt ook regelmatig van vorm en aantal bladeren en parels.
In de Franse Tijd is getracht de voorstelling te veranderen, om met oude tradities te breken. Helemaal breken wilde men blijkbaar niet, want alleen de vormgeving en de plaatsing van de griffioenen werd steeds gewijzigd, de griffioenen zelf werden niet verwijderd. Deze veranderingen hielden echter geen stand en de burgemeester vroeg in 1815 gewoon het oude stadswapen aan.
Er bestaat nog een andere sage over de herkomst van het wapen, namelijk afgeleid van de slag op de Maas in 1351. Bij deze slag (tussen den Hoeken en Kabeljauwen) vloeide zoveel bloed, dat de oevers rood gekleurd waren, waartussen zich een zilveren rivier kronkelde.
Afbeeldingen
Het wapen in de Armorial Gorrevod (1460)
Het wapen in een manuscript uit 1459
Het wapen in een 16e eeuws manuscript
Het wapen in een 16e eeuws manuscript
Het wapen in een 16e eeuws manuscript
Het wapen in een 17e eeuws manuscript
Het wapen in 1650
Het wapen in het Wapen- en Vlaggenboek van Gerrit Hesman uit 1708
Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910
Het wapen in een Duits album van rond 1905
Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930
Het wapen op een Willem II bandje
Het wapen op een gaspenning (1920-1950)
Het wapen op een heraldische tegel
Poststempel 1987
Poststempel 1994
Het wapen op een lokale munt
Het wapen op een suikerzakje
Het wapen op een suikerzakje
Het wapen op een suikerzakje
Literatuur: Busch, 1966
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse heraldiek |
Onderdeel van:  |
|
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
Contact and Support
Partners:
Your logo here ?
Contact us
© since 1995, Heraldry of the World, Ralf Hartemink 
Index of the site