Gouda

	GOUDA Country: Netherlands Province: Zuid Holland Additions: 1870 Broek, Thuijl en 't Weegje (ged) 1870 Stein (ged) 1827 Vrijhoef en Kalverbroek 1985 Gouderak (ged) 1985 Haastrecht (ged} 1845 Vliet 1870 Stein (ged) 1827 Vrijhoef en Kalverbroek Loading map... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"250px","height":"250px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":7,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"","imageLayers":[],"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":52.011200000000002319211489520967006683349609375,"lon":4.70999999999999996447286321199499070644378662109375,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Official blazon
Dutch	Van keel beladen met eenen pal van zilver en verzeld ter wederzijde van 3 zespuntige sterren van goud, staande in den zin van den pal. Het schild gedekt met eene kroon met 5 fleurons, alles van goud en omgeven van eene doornenkrans, voorts vastgehouden door 2 klimmende leeuwen in hunne natuurlijke verwen en onder hetzelve het oude motto 'Per Aspera ad Astra'.
English	blazon wanted

Oorsprong/verklaring

Het wapen is officieel verleend op 24 juli 1816.

Het wapen met de sterren is afgeleid van het wapen van de familie Van der Goude. Leden van deze familie waren in de 14e eeuw schouten van de stad. Jan van de Goude (1375-1411) voerde als wapen in keel een dwarsbalk van zilver vergezeld van boven en van onder van drie sterren van goud. Het gemeentewapen lijkt dus een gespiegelde versie van het familiewapen.

Op het oudst bekende zegel, uit het eind der 14e eeuw, komt al een wapen voor met een paal. De paal is aan weerszijden vergezeld van een zespuntige ster. Er is ook een gedeeltelijke afdruk van een zegel uit 1321 bekend met eenzelfde voorstelling, maar het is niet zeker of het daar om een stadszegel gaat.

In de loop van de 15e eeuw verschijnt echter steeds een wapen met 6 sterren voor de stad. Pas in 1616 wordt ook het zegel aangepast en zijn er 6 sterren te zien. Ook wordt op dat zegel de doornenkrans toegevoegd. Waarschijnlijk gaat het hier oorspronkelijk om een randversiering van het zegel.

De zegels van Gouda:

Zegels

Stadszegel 1389
Stadszegel 1391
Stadszegel 1408
Signet (stempel) 15e eeuw
Stadszegel 1616
Zegel van zaken 1616
Signet 1616
Zegel weeskamer van de stad, 1616

De spreuk komt niet eerder voor dan op een vroedschapspenning 1691 en wordt pas na 1750 standaard. De spreuk wordt toegeschreven aan Gerard Traudenius, de rector van de Latijnse school (1617). Het is dus onwaarschijnlijk dat hij zelf de spreuk heeft toegevoegd. Het is onbekend waarom de stad het overgenomen heeft.

In 1816 werd het wapen conform de zegels aangevraagd en de schildhouders werden toegevoegd.

Afbeeldingen

Het wapen in de Armorial Gorrevod (1460)
Het wapen in een 16e eeuws manuscript
Het wapen in een 16e eeuws manuscript
Het wapen in een 17e eeuws manuscript
Het wapen in 1650
Het wapen op de vroedschapsmedaille van 1691
Het wapen in het Wapen- en Vlaggenboek van Gerrit Hesman uit 1708
Het wapen in een boek uit 1710
Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910
Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930
Het wapen op een heraldische tegel
Het wapen op een medaille uit 1964
Het wapen op een Willem II bandje
Het wapen op een Newa bandje
Het wapen op een Hudson bandje
Het wapen op een Turmac zijdje
Legeszegels van de gemeente
Het wapen op een gaspenning (1920-1950)
Het wapen op een suikerzakje
Het wapen op een suikerzakje
Het wapen op de Markt 34 (bron)
Het wapen op de Spieringstraat (bron)
Huisstijl 1980
Huisstijl 2000
Briefhoofd 2022

Literatuur: Gelre, 1414; Geselschap, 1966

Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek

Portaal Nederlandse heraldiek	Onderdeel van: Heraldry of the World
Nederlandse heraldiek: Provinciewapens Gemeentewapens Waterschapswapens Dorpswapens Heerlijkheidswapens Religieuze wapens Militaire heraldiek Overige Nederlandse wapens Familie- en persoonswapens Overzeese heraldiek: (Engelstalig) Nederlandse Antillen Aruba Curaçao Sint Maarten Indonesia (waaronder Nederlandsch Indië) Sri Lanka (waaronder Nederlands Ceylon) Nieuw Walcheren Overzicht van heraldische organisaties Totaal aantal pagina's: 19.126 Waarvan afbeeldingen: 16.545	Nederlandse heraldische verzamelobjecten (selectie) Heraldische postzegels Stadspost Ansichtkaarten Koffie Hag albums Turmac albums Oldenkott albums Overige zegels en kaarten Sigarenbandjes Suikerzakjes Lucifersmerken Collecties en Archieven De Geldere (Gemeentewapens) Meijerink (Gemeentewapens) Collectie 1 (Diverse wapens) Houtsnijwerk (Gemeentewapens) Heraldisch Compendium Archief W.A. van Ham Archief Druif Nederlandse heraldische literatuur